Wieża widokowa w Ińsku<p>Wieża widokowa w Ińsku powstała w 2019 roku. To stalowa, ażurowa konstrukcja. Ma osiem tarasów (pięter), z których można podziwiać piękne widoki. Aby wejść na sam szczyt trzeba pokonać 160 schodów albo skorzystać z windy. Wieczorem wieża jest podświetlana, co stanowi dodatkową atrakcję. Wstęp na nią jest bezpłatny.</p>
Akademia Morska w Szczecinie<p><strong>Akademia kontynuująca tradycje szczecińskich szkół morskich działa od 1947 r. Od roku 1968 mieści się w zabytkowym budynku przy Wałach Chrobrego.</strong></p>
<p>Pierwszy budynek z lewej to w rzeczywistości dwie budowle połączone w jedną. Pierwsza część dzisiejszej Akademii Morskiej została wzniesiona w latach 1902 -1905 zgodnie z myślą projektową Emila Drewsa. Obiekt o tynkowanej elewacji zdobiony jest na szczycie wazami. Budynek został zaprojektowany jako siedziba Krajowego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Budynek ma cztery skrzydła, pośród których utworzono dziedziniec. Cześć pomieszczeń była przeznaczona na biura i służbowe mieszkania. Do obecnych czasów w stanie oryginalnym przetrwała reprezentacyjna klatka schodowa.<br /> <br /> Druga część budynku została zaprojektowana w 1912 roku przez K. Hinckeldeyna. Jego budowa trwała do 1921 roku. Obiekt z czerwonej cegły posiada na elewacji wiele ciekawych rzeźb z piaskowca. Budynek został wzniesiony jako siedziba Naczelnej Dyrekcji Ceł. Oba budynku zostały wzniesione w stylu północnoniemieckiego renesansu, a swą bryłą miały nawiązywać do mieszczącego się po drugiej stronie tarasów budynku rejencji szczecińskiej.<br /> <br /> Od 1968 roku w budynkach działa Akademia Morska. Na jego tyłach umieszczona jest rzeźba przedstawiająca popiersie rybaka - jeżeli podjedziemy do ogrodzenia akademii od ulicy Jarowita powinniśmy ujrzeć popiersie. Rzeźba jeszcze w latach 60. XX wieku znajdowała się w głównym hallu uczelni.<br /> <br /> Budynek Akademii Morskiej został wpisany na wojewódzką listę zabytków w grudniu 1996 roku. <br /> <br /> <strong>Uczelnia</strong><br /> <br /> Akademia Morska w Szczecinie jest państwową uczelnią techniczną. Kontynuuje ona tradycje edukacji morskiej, istniejących od 1947 r. szkół morskich w Szczecinie. Uczelnia szkoli kadry oficerskie: nawigatorów i mechaników, odpowiadających wymaganiom współczesnej floty transportowej i rybackiej oraz eksploatacyjne służby armatorskie i portowe floty morskiej i śródlądowej. Akademia kształci na trzech wydziałach (Nawigacyjnym, Mechanicznym i Inżynieryjno-Ekonomicznym Transportu) na studiach inżynierskich, magisterskich i doktoranckich w języku polskim, jak i angielskim. W gospodarce morskiej jest renomowaną jednostką naukową, zwłaszcza w zakresie inżynierii ruchu morskiego.</p>
Amfiteatr w Zieleniewie-Morzyczynie gm. Kobylanka<p>Centralnym punktem Promenady jest amfiteatr zbudowany według bardzo śmiałego projektu, który jest częściowo zatopiony w wodach jeziora. Przykrywający całą konstrukcję dach ma postać potężnego żagla wygiętego przez wiatr. Wzdłuż brzegu zbudowano oświetlone ścieżki spacerowe i rowerowe, plac zabaw i skatepark.<span style="color: #000000; font-family: Arial; font-size: 12px; line-height: 22px;"> </span></p>
Archiwum Państwowe (zespół budynków) w Szczecinie<p class="MsoNormal">Początki szczecińskiego archiwum sięgają 1831 roku, w tym czasie miało ono siedzibę w Zamku Książąt Pomorskich. W 1900 roku zbiory przeniesiono do obecnej lokalizacji, pokaźnego budynku przy ulicy Świętego Wojciecha, którego budowę sfinansowały pruskie władze. Nowa siedziba umożliwiła rozwój i powiększenie zbiorów archiwum. W czasie II wojny światowej większość zbiorów została wywieziona na teren Pomorza. Archiwum powróciło do pracy 1 sierpnia 1945 roku, już pod polską flagą. Podjęto próby zgromadzenia rozproszonych zbiorów i kompletowanie nowych.<br /> <br /> W archiwum można znaleźć szeroki zakres dokumentów, materiałów dotyczących miasta i regionu, zarówno zabytkowych, jak i współczesnych. Do najciekawszych należy dokument z 1293 roku potwierdzający lokację Szczecina na prawie magdeburskim. Część materiałów jest dostępna w formie zdigitalizowanej. Katalog zbiorów jest dostępny na stronie internetowej.<br /> <br /> Funkcjonuje tu również biblioteka, posiadająca pokaźne zbiory dotyczące szczególnie Pomorza Zachodniego, czasopisma oraz literaturę poświęcona pracy archiwalnej. Archiwum prowadzi działalność edukacyjną, organizowane tu są lekcje dla najmłodszych, tematem są książki, historia miasta i Pomorza Zachodniego, genealogia i wiele innych. Obecnie przy szczecińskim archiwum działają dwa oddziały, w Stargardzie i Międzyzdrojach.</p>
Arsenał<p>Arsenał to budynek unikalny, jedyny tego typu zachowany na Pomorzu. Wzniesiony na przełomie XIV i XV wieku na podstawie prostokąta o wymiarach 12,32 x 16,52 m, dwukondygnacyjny, ceglany budynek zwieńczony został dwuspadowym dachem. Ściany udekorowane zostały ciekawym układem cegły zendrówki - pasami rombowymi. Znajdują się na nim nieregularnie rozstawione małe okna. Na pierwszym piętrze z kolei znajduje się sześć półkolistych okienek. </p>
<p>W arsenale, zwanym również zbrojownią, przechowywano sprzęt wojenny, produkowano i naprawiano broń oraz składowano lekki i ciężki sprzęt bojowy.</p>
<p>Budynek był wielokrotnie przebudowywany i modernizowany. W XIX w. znajdowało się tu więzienie, zaś obecnie swoją siedzibę ma w nim oddział Archiwum Państwowego. </p>
<p>W związku z obecną funkcją budynku, jego zwiedzenie możliwe jest po umówieniu się z pracownikami archiwum.</p>
Basteja w Stargardzie<p>Basteja znajduje się w Parku Piastowskim w Stargardzie, wchodzi w skład obwarowań miejskich i jest zwieńczeniem muru obronnego biegnącego od Bramy Pyrzyckiej. Basteja jest unikatowym obiektem na Pomorzu. Została zbudowana w XVI w., a jej obecny wygląd ukształtował się na przestrzeni XVI, XVII i XIX wieku. Basteja jest wysunięta z muru obronnego i zakończona tarasem artyleryjskim - pełniła funkcję obronną. Ściany zewnętrzne zawierały wiele otworów strzelniczych, a w górnej części znajdowało się miejsce dla armat. W XIX w. utraciła swoje zastosowanie militarne, a jej wnętrze zaadaptowano na cele mieszkalne. W czasie II wojny światowej budynek został zniszczony, zaś w latach 1979-1980 odbudowany. W 2013 r. Basteja przeszła gruntowny remont, a jej otoczenie zostało wzbogacone o nowoczesny podziemny hol. Obecnie znajduje się tam Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Stargardzie z multimedialną wystawą o historii miasta "Stargard - miejsce z historią. Stargard od czasów późnego średniowiecza do lat 20. XX w." Bezpośrednio z budynku można wyjść na zrekonstruowaną hurdycję - taras widokowy na murze obronnym z widokiem na Park Piastowski i ulicę Sukienniczą. </p>
Baszta Białogłówka<p>XV-wieczna Baszta Białogłówka to sześciokondygnacyjna budowla o prostej formie na podstawie kwadratu, która ma 30 metrów wysokości. Środkowa część jest cylindryczna, wyposażona w wiele otworów strzelniczych. Wejście do środka dostępne jest z muru obronnego, zaś przejście pomiędzy poziomami odbywało się za pomocą drabin. Górna część baszty pierwotnie zakończona była krenelażem, który usunięto. Baszta zakończona jest sześciobocznym, stożkowatym hełmem. W najniższej części znajdował się niegdyś loch więzienny.</p>
<p>Nazwa pochodzi od koloru stożka na szczycie, zaś wg legendy od obrończyń - białogłów, które w czasie wojny jej broniły.</p>
<p>Wnętrze baszty jest niedostępne dla zwiedzających.</p>
Baszta Jeńców<p>Baszta Jeńców wchodzi w skład obwarowań miejskich i ma najprostszą formę spośród stargardzkich baszt. Zbudowana została na przełomie XIII i XIV wieku przy zastosowaniu wątku wendyjskiego i polskiego. Zwieńczona została krenelażem (zębatym zwieńczeniem murów i baszt). Ma kształt cylindra wysokiego na 13 m, na kamiennej podstawie, wewnątrz którego znajdują się otwory strzelnicze na czterech poziomach. Prawdopodobnie nazwa baszty wywodzi się funkcji więzienia, jaką pełniła.</p>
<p>Obecnie zwiedzanie baszty wewnątrz jest niemożliwe ze względu na jej stan techniczny.</p>
Baszta Siedmiu Płaszczy<p><strong>Baszta Siedmiu Płaszczy, inaczej zwana Basztą Panieńską, jest jedyną tego typu budowlą, która przetrwała do dziś. Powstała prawdopodobnie w 1462 r.</strong></p>
<p>Baszta Siedmiu Płaszczy zwana także Basztą Panieńską jest jedyną zachowaną basztą z obwarowań miejskich. Zabytek został wzniesiony najprawdopodobniej przed 1462 roku jako budowla dwukondygnacyjna. Na początku XIX wieku obiekt nie został zburzony tak jak pozostałe baszty, ale przystosowany jako pomieszczenia gospodarcze. Po 1850 roku na szczycie baszty nadbudowano pomieszczenia mieszkalne i baszta została oficyną budynku przy Frauenstraße 910. W takiej formie baszta przetrwała do 1944 roku, do alianckich bombardowań. Resztki ruin po budynkach, które znajdowały się wokół baszty rozebrano w 1956 roku tym samym odkrywając mury baszty. W połowie lat 60. XX wieku podjęto się odbudowy i rekonstrukcji uszkodzonych części baszty.<br /> <br /> Z Basztą Panieńską związane są dwie legendy, które tłumaczą nazwę zabytku. Pierwsza mówi o zamożnym księciu, który miał siedem córek. Każdą z nich chciał wydać za równie majętnych mężczyzn. Niestety, każda córka zakochała się w biednym rycerzu. Ojciec postanowił dać nauczkę nieposłusznym córkom i kazał je zamknąć w baszcie do czasu aż zmądrzeją. Te na znak sprzeciwu kazały uszyć sobie czarne płaszcze, które nosiły dzień i noc. Mijały miesiące, a następnie lata, pewnego dnia zauważono, że jedzenie, które jest wsuwane przez szczelinę w murze nie jest odbierane. Wystraszony książę kazał rozpruć mury baszty, gdy to uczyniono okazało się, że w środku nikogo nie ma. Poza wiszącymi płaszczami. Od tej pory baszta jest zwana Basztą siedmiu Płaszczy, albo Panieńską, a co się stało z nieszczęśliwie zakochanymi córkami majętnego księcia? Tego nikt nie wie do dziś.<br /> <br /> Druga legenda opowiada o nadwornym krawcu księcia Bogusława X. Książę wybierając się na pielgrzymkę do Ziemi Świętej, rozkazał uszyć sobie siedem płaszczy z bardzo rzadkiego i drogiego materiału. Krawiec wykonał zadanie zgodnie z poleceniem, ale tak sprytnie wykroił płaszcze, że zostało mu kilka skrawków materiału. Sprawa wyszła na jaw, gdy któregoś razu książę ujrzał na ulicy kobietę w sukni uszytej z takiego samego materiału jak jego płaszcze. Szybko się okazało, że to żona krawca. Za karę nieuczciwy rzemieślnik został zamknięty w baszcie, która od tej pory nosi wspomniane wyżej nazwy.<br /> <br /> Dwie legendy niestety najprawdopodobniej mijają się z prawdziwym źródłem nazwy baszty. Według historyków to cech krawców ufundował budowę obiektu, to także oni mieli jej bronić w wypadku oblężenia.<br /> <br /> Baszta Siedmiu Płaszczy została wpisana na wojewódzką listę zabytków w czerwcu 1954 roku.</p>
Baszta Tkaczy / Baszta Lodowa<p>wiJedna z najokazalszych baszt w Polsce, miejska baszta obronna, wybudowana w XV wieku. Ośmiokondygnacyjna, ceglana, wysoka na 31 m, W górnej części cylindryczna, na kwadratowej podstawie, posiada dwa górne tarasy zwieńczone krenelażem (zębate zwieńczenie baszty). Na szczycie znajduje się ceglany stożek. Elewacja wyposażona jest w elementy zdobnicze wykonane z glazurowanej cegły.</p>
<p>W przyziemnej kondygnacji baszty znajdował się loch więzienny, a jej wyższe pomieszczenia pełniły funkcję obronną i obserwacyjną. </p>
<p>Nazwa - Baszta Tkaczy, wywodzi się z pieczy, którą sprawował nad basztą cech stargardzkich tkaczy. Przyjęło się też określać ją nazwą Baszty Lodowej, ponieważ służyła również jako składnica lodu.</p>
<p>Obecnie zwiedzenie baszty od wewnątrz jest niemożliwe ze względu na jej zły stan techniczny.</p>
Bike Cafe - Mobilna kawiarnia rowerowa Jasne Błonia<p>Czekamy na Ciebie z pyszną kawą na Jasnych Błoniach w Szczecinie! W otoczeniu platanów możesz skosztować gorącej kawy lub czekolady, w okresie letnim mrożonych specjalności. Bariści zawsze uraczą dobrym słowem, a cykliści mile widziani!</p>
Brama Królewska<p><strong>Brama była dawniej częścią pruskich fortyfikacji, jej budowę zakończono w 1728 r. Niegdyś działała w niej galeria sztuki, obecnie mieści się tu kawiarnia.</strong></p>
<p>Brama Królewska jest jedną z dwóch bram miejskich, które przetrwały do naszych czasów z obszernej linii obwarowań Szczecina. Obiekt został wzniesiony w latach 1725-1728 według projektu holenderskiego architekta Gerharda van Wallrawe. Brama Królewska – zwana wcześniej „Anklamer Tor” - została wzniesiona na miejscu dawnej Bramy Młyńskiej. Nazwa ta obowiązywała do 1840 roku, od 1841 roku brama nosi nazwę Królewskiej na cześć jej fundatora, czyli króla Fryderyka Wilhelma I.<br /> <br /> Tak jak w przypadku Bramy Portowej ściany budowli zdobione są rzeźbami autorstwa Bartholome Damarata. Na bramie odnajdziemy m.in. Marsa z mieczem i tarczą oraz Herkulesa z maczugą i skórą lwa. Nad przejazdem znajduje się panoplium z tarczą i pruskim orłem, całość otoczona jest łańcuchem Orderu Czarnego Orła, zaś na szczycie znajduje się korona. Brama Królewska ozdobiona jest rzeźbionymi elementami oręża, zbrojami, tarczami i sztandarami.<br /> <br /> Podczas drugiej wojny światowej w obawie przed zniszczeniami zdemontowano zdobienia, ukryte je w lesie, a budowlę obsadzono bluszczem. Dzięki temu obiekt nie uległ zniszczeniu. Zdobienia ukryte w Lesie Arkońskim odnaleziono w 1957 roku i ponownie zamontowana na bramie.<br /> <br /> W 1994 roku została przeprowadzona modernizacja obiektu, w latach 90. XX wieku w budowli mieściła się galeria sztuki, od 2000 roku w bramie działa kawiarnia „Brama Jazz Cafe”.<br /> <br /> Obiekt został wpisany na wojewódzką listę zabytków w czerwcu 1954 roku.</p>
Brama Pyrzycka<p>Brama Pyrzycka pełniła funkcję wjazdowo-obronną miasta. Jest najokazalszą bramą prowadzącą do dawnego Stargardu. Zwieńczona z obu stron kamiennym murem obronnym, powstała na przestrzeni XII (kamienna podstawa) i XV wieku (ceglane kondygnacje). Wznosi się na podstawie kwadratu o wymiarach 11 x 11 m. Zakończona jest dwoma szczytami, połączonymi dwuspadowym dachem. Znajduje się w niej ostrołukowy przejazd, dawniej zamykany kutą broną. Na trzeciej kondygnacji znajdował się ganek obronny z otworami strzelniczymi. Znajdowały się one również w części elewacyjnej, rozdzielonej kolistymi lub ostrołukowymi blendami. </p>
<p>Po wojnie w bramie mieściło się muzeum miejskie, później pomieszczenia zostały przekazane oddziałowi PTTK. Obecnie znajduje się w niej biuro Stargardzkiej Izby Gospodarczej, zwiedzenie bramy możliwe jest w godzinach pracy biura i po wcześniejszym kontakcie telefonicznym.</p>
Brama Wałowa<p>Brama Wałowa to budynek wznoszony od XV do XVII wieku. Łączy w sobie cechy charakterystyczne dla gotyku i renesansu. Znajdowało się przed nią rozbudowane przedbramie, złożone z bramy przedniej, wewnętrznej i barbakanu, które zostały później rozebrane. Brama stoi na planie prostokąta o wymiarach 10 x 11 m. Przejazd pod bramą ma formę ostrołuku. Ceglaną konstrukcję wyposażoną w blendy wieńczy dwuspadowy dach z XVII-wieczną sygnaturką. Szczyty są ozdobione półkolistymi blendami i gzymsami. Brama ma wysokość ponad 19 metrów. Podczas II Wojny Światowej została znacznie zniszczona, zaś w latach 60. odbudowana. W 2014 roku dzięki dofinansowaniu ze środków UE została wyremontowana i przystosowana do potrzeb zwiedzających oraz użytkowników.</p>
<p>Obecnie w bramie swoją siedzibę ma Stargardzkie Stowarzyszenie Miłośników Sztuk Plastycznych "Brama", które zrzesza stargardzkich artystów i miłośników sztuki, a także propaguje sztukę wśród mieszkańców miasta. W Bramie Wałowej można obejrzeć prace członków stowarzyszenia, gościnne wystawy malarstwa i fotografii, a także wziąć udział w warsztatach plastycznych. Wernisaże wystaw odbywają się raz w miesiącu. Zajęcia dla dzieci i młodzieży odbywają się w każdy wtorek i środę od godz 16:00 do 19:00, a w czwartki od 17.00 do 20.00 dla dorosłych - wtedy też Brama Wałowa dostępna jest dla zwiedzających. W każdym innym terminie zwiedzanie bramy możliwe jest po uprzednim umówieniu się z prezes SSMSP "Brama", Ludmiłą Sabadini.</p>
<p>Brama położona jest nad ulicą Chrobrego (jeden z pasów ulicy przebiega w przejeździe bramy) i w pobliżu nie ma parkingu dla samochodów osobowych. Zaparkować można przy jednej z okolicznych ulic, np. Kasztelańskiej lub Szewskiej.</p>
Centrum Dialogu Przełomy - Oddział Muzeum Narodowego w Szczecinie<p><strong>Jeden z pawilonów wystawowych Muzeum Narodowego w Szczecinie. Ekspozycja została poświęcona istotnym momentom pomorskiej historii, zaczynając od 1945 r. i włączenia Szczecina do Polski.</strong></p>
<p>Centrum Dialogu „Przełomy” umiejscowione jest w bezpośrednim sąsiedztwie Starego Miasta, w eksponowanym miejscu, obok ważnych zabytków – gotyckiego kościoła Świętych Piotra i Pawła – jednej z najstarszych świątyń Szczecina, Bramy Królewskiej – barokowej pozostałości pruskich fortyfikacji, wzniesionej jako jeden z czterech wjazdów do miasta przez Gerharda Corneliusa van Walrave w latach 1734–1738 – i ceglanej siedziby policji – okazałego gmachu urzędu powstałego w początku XX w., według planów berlińskiego architekta Oskara Launera.<br /> <br /> Kwartał przylegający do prestiżowego placu Królewskiego (obecnie plac Żołnierza Polskiego), mieszczącego reprezentacyjny gmach Teatru Miejskiego, klasycystyczne dzieło Carla Ferdinanda Langhansa z lat 1845–1849, wytyczony został w latach 80. XIX stulecia, po likwidacji przebiegających tędy wałów fortyfikacji. Po decyzji o likwidacji twierdzy (1873 r.) układ wysadzanego drzewami pasażu Bramy Królewskiej określił plan sporządzony w latach 1876–1877 przez Konrada Kruhla, który wyznaczył szerokość ulicy Matejki (wzdłuż dawnej drogi prowadzącej od Bramy Królewskiej) oraz przebieg ulicy Małopolskiej.<br /> <br /> W latach 1883–1884 powstała tu okazała neobarokowa filharmonia. Pierwszy budynek, kształtujący narożnik ulic Matejki i Małopolskiej. W obrębie regularnego, prostokątnego placu Solidarności przewidziano zwarty zespół czterokondygnacyjnych kamienic, częściowo z usługami w parterach. Zabudowę rozpoczęto od strony Bramy Królewskiej, gdzie wzniesiono dwie okazałe kamienice z oficynami. Ich elewacje frontowe ozdobione bogatym, eklektycznym detalem: boniowaniem, gzymsami, płycinami, pilastrami, naczółkami i wspornikami – także w formie kariatyd – uzyskały wyrazisty wertykalny podział wykuszami, które na ściętych narożach kwartału zostały wyeksponowane wieżyczkami dominującymi nad niską połacią ceramicznego dachu. Podobny charakter nadano fasadom budynków wzniesionych w centrum kwartału od strony placu Żołnierza Polskiego i ulicy Małopolskiej w latach 90. XX w., a także kamienic zbudowanych przed pierwszą wojną światową od strony ulicy Świętych Piotra i Pawła. Te ostatnie jednak, w myśl ówczesnych tendencji architektonicznych, pozbawione są rozdrobnionego detalu i horyzontalnych podziałów, lecz działają światłocieniowym rozczłonowaniem bryły wykuszami, balkonami, loggiami i szczytami wysuniętymi ponad połać dachu. Wysokie partery z wyeksponowanymi portalami wejść, mieściły siedziby prestiżowych firm, a od strony szerokiego, najbardziej atrakcyjnego komunikacyjnie pasażu, także sklepy i lokale gastronomiczne, które latem zapraszały do ogródków urządzanych na części chodnika.<br /> <br /> Podczas drugiej wojny światowej, w wyniku nalotów bombowych cały kwartał został zniszczony. Po likwidacji gruzów utworzono tu plac, sukcesywnie wypełniany zielenią. Z trzech stron plac otaczają szpalery lip, a wnętrze wypełniają trawniki ozdobione skromną roślinnością, wśród której wyróżnia się stary okaz robinii. W latach 60. XX w. urządzono tu plac zabaw z piaskownicą i łodzią rybacką, która „przeszła do historii” po wydarzeniach grudnia 1970 r., gdy zgromadzeni tu robotnicy strajkujący przeciwko podwyżkom cen, próbowali jej użyć dla staranowania bramy pobliskiej siedziby milicji.<br /> <br /> Jako miejsce symbolizujące solidarnościowy opór wobec władz komunistycznych, plac stał się terenem manifestacji opozycyjnych. W grudniu 2005 r. odsłonięto ustawiony od strony kościoła pomnik ofiar Grudnia ’70 – z żeliwną rzeźbą Anioła Wolności Czesława Dźwigaja. 30 sierpnia 2013 r. w 33. rocznicę podpisania Porozumień Sierpniowych, podczas oficjalnej uroczystości dokonano wmurowania aktu erekcyjnego pod budowę Centrum Dialogu „Przełomy”. Obiekt robi wrażenie. To betonowa, pofałdowana płyta na placu Solidarności, która z jednej strony schodzi do poziomu jezdni, z drugiej sięga ponad drugie piętro budynku policji. W zamierzeniu dach Muzeum ma być miejscem spotkań szczecinian.<br /> <br /> Obecnie Centrum Dialogu „Przełomy” to multimedialne muzeum historyczne wojennego i powojennego Szczecina i Pomorza Zachodniego, dział Muzeum Narodowego w Szczecinie. Będący jednocześnie budynkiem i placem obiekt jest też syntezą historii miejsca.<br /> <br /> Do pawilonu „Przełomów” można dostać się z dwóch stron. Wejście od ulicy znajduje się w jedynym narożniku - najwyższej części budynku. Drugie wejście - od strony wznoszącego się placu - dachu pawilonu, zaznaczone jest prostym wcięciem w płynnie ukształtowanej bryle. Powstałe w wyniku wypiętrzenia powierzchni placu, a następnie wycięcia w nim drogi do wejścia, różnice poziomów zabezpieczone są wypełnionymi szkłem barierkami o konstrukcji stalowej. Obrotowe fragmenty ścian od strony narożnika w razie potrzeby „na gładko” zamykają bryłę budynku, czyniąc ją przy okazji nieprzeniknioną i jednorodną całością, lub monolitem. Poza zrealizowanymi generalnymi założeniami w oczy rzuca się precyzyjna koordynacja i zgranie podziałów okładzin nawierzchni placu-budynku z otaczającym go chodnikiem oraz podziałami kompozytowych płyt elewacyjnych. Ta dyscyplina ciągłości linii łączenia okładzin ma kontynuować się w podłogach, ścianach, podziałach stolarki oraz sufitach wewnątrz pawilonu.<br /> <br /> Celem ekspozycji jest pokazanie przełomowych momentów historii pomorskiej, począwszy od włączenia Szczecina w granice państwa polskiego w wyniku porozumień poczdamskich w 1945 roku, ze szczególnym uwzględnieniem momentów buntu społecznego (1970, 1981, 1989), które doprowadziły do odzyskania przez Polskę suwerenności w 1989 roku. Nie będzie to opowieść tylko o tym, co było wielkie – prawdziwa historia to również opowieść o ludzkich wyborach, dobrych i gorszych. Będzie to przestrzeń debaty ludzi o różnych poglądach, i różnej pamięci, niekonwencjonalnych projektów edukacyjnych, a także wykorzystanie najnowszych środków przekazu i technik multimedialnych przy tworzeniu wystawy.<br /> <br /> Obecnie w Centrum oprócz imprez związanych z otwarciami ekspozycji wystawienniczych odbywają się debaty historyczne, lekcje muzealne i historyczne, wykłady i konferencje, widowiska historyczne, konkursy dla dzieci, warsztaty oraz celebrowane są rocznice i akcje promocyjne.</p>
Centrum Informacji Kulturalnej i Turystycznej**** w Szczecinie<p>Centrum z siedzibą na Zamku Książąt Pomorskich ma Certyfikat Polskiego Systemu Informacji Turystycznej w kategorii czterech gwiazdek. Jest obiektem całorocznym.</p>
<p>W Centrum Informacji Kulturalnej i Turystycznej na Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie można uzyskać informacje dotyczące oferty turystycznej regionu, można także uzyskać pomocy w kontakcie z pilotami i przewodnikami turystycznymi. Centrum prowadzi również sprzedaż map, planów miasta, gadżetów związanych ze Szczecinem i Zamkiem, przewodników, książek historycznych, Szczecińskiej Karty Turystycznej, biletów wstępu do Zamku oraz biletów na wydarzenia kulturalne. </p>
<p>Centrum Informacji Kulturalnej i Turystycznej na Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie posiada Certyfikat Polskiego Systemu Informacji Turystycznej w kategorii czterech gwiazdek. Certyfikat przyznawany jest przez Polską Organizacje Turystyczną i Zachodniopomorską Regionalną Organizację Turystyczną.</p>
Centrum Informacji Turystycznej w Szczecinie<p><strong>Centrum znajduje się na pl. Żołnierza Polskiego, w szklanym pawilonie w Alei Kwiatowej. Jest obiektem całorocznym.</strong></p>
<p>W Centrum Informacji Turystycznej można uzyskać informacje o ofercie turystycznej, a także informacje dotyczące kultury w Szczecinie i regionie. Można nabyć tu mapy, przewodniki, książki i albumy związane z historia i kulturą miasta i regionu. W Centrum Informacji Turystycznej można uzyskać pomocy w kontakcie z pilotami i przewodnikami turystycznymi.</p>
<p> </p>
Centrum Żeglarskie<p><strong>Centrum umożliwia cumowanie łodzi oraz prowadzi zajęcia dla dzieci i młodzieży. Na miejscu można również wypożyczyć kajak, a także zorganizować imprezę okolicznościową – ośrodek dysponuje salą konferencyjną oraz zapleczem cateringowym.</strong></p>
<p>Całoroczna przystań żeglarska pełniąca dwie funkcje: mariny i ośrodka szkoleniowego dla dzieci i młodzieży. Jest to przystań miejska, malowniczo położona wśród starodrzewia w obszarze Natura 2000 nad jeziorem Dąbie. Miejsca do cumowania znajdują się przy pomostach pływających i stałych. Na kei dostępna jest woda i prąd w systemie przedpłatowym. Żeglarze mogą skorzystać z nowych sanitariatów, rozbić namiot lub zaparkować kamper. Teren jest ogrodzony, do dyspozycji jest miejsce na ognisko. Na miejscu można wypożyczyć kajak. Przystań dysponuje slipem, na którym można zwodować jednostkę ważącą do 800 kg. Cięższe jachty obsługiwane są suwnicą, która może udźwignąć 6,4 tony.</p>
<p>Centrum Żeglarskie oferuje całodobową obsługę. To doskonałe miejsce do wypoczynku z rodziną. Znajduje się tu ciekawa ścieżka edukacyjna, atrakcyjna szczególnie dla dzieci. Wielkie koło wiedzy czy łamigłówka na pewno zainteresują najmłodszych. Na przystani znajduje się duża sala konferencyjna na blisko sto osób, z możliwością podziału na dwie mniejsze, wyposażona w nagłośnienie i sprzęt multimedialny, a także stołówka cateringowa oraz duży namiot, w którym można organizować imprezy plenerowe. Przystań pełni funkcję publicznej placówki oświatowej. Zajęcia żeglarskie odbywają się tutaj przez cały rok. Biorą w nich udział dzieci i młodzież od 7. roku życia. Do dyspozycji mają optymisty, małe jachty zatokowe, kajaki, deski windsurfingowe oraz kilka jachtów pełnomorskich. Przystań oferuje także profesjonalne szkolenia żeglarskie, organizuje szereg atrakcyjnych imprez i spotkań z ciekawymi ludźmi. Centrum Żeglarskie jest doskonale skomunikowane z najbliższą dzielnicą – Dąbiem. Do sklepów, ośrodka zdrowia, apteki czy na dworzec kolejowy są 2–3 kilometry. Można tam dotrzeć autobusem komunikacji miejskiej lub rowerem – wzdłuż ulicy, przy której znajduje się przystań, biegnie bezpieczna ścieżka rowerowa.</p>
Chłopiec z harmonią<p style="text-align: justify;">Fontanna powstała w 1927 roku. Wykonał ją rzeźbiarz Hermann Hosaeus pochodzący z Berlina. Materiał wykorzystany do jej użycia to sudecki piaskowiec. Fontanna składa się z ozdobnej misy w formie muszli, na której umieszczony jest duży sum. W jego paszczy znajduje się otwór na wydobywającą się wodę. Nad fontanną dostrzec można postać nagiego chłopca trzymającego w ręku harmonię. Jedna z jego nóg jest znacznie wyciągnięta względem drugiej. Na cokole po lewej stronie widnieje inskrypcja upamiętniająca autora. Pomnik był dwukrotnie rekonstruowany.</p>
Collegium Groeningianum<p>Collegium Groeningianum wybudowany został w latach 1879-1882, ufundowany przez Petera Groeninga, burmistrza Stargardu, mecenasa kultury i sztuki, dla gimnazjum klasycznego. Jest to pięciokondygnacyjna budowla z cegły klinkierowej. Elewacje są poziomo podzielone na trzy części ozdobnymi gzymsami. Znajdują się tam duże okna, wielka aula i kanałowe ogrzewanie. Wśród detali architektonicznych znaleźć można arkadę wspartą na filarach i fryz z motywem kwiatowym. Nad oknami na pierwszym piętrze od południa znajdują się trzy medaliony z popiersiami Cycerona, Homera i Ateny. Makieta szkoły została przedstawiona jako wzorcowy budynek szkolny na światowej wystawie w Chicago w 1886 roku.</p>
<p>Obecnie znajduje się tam I Liceum Ogólnokształcące - najstarsza szkoła w Stargardzie. Budynek można zwiedzić w godzinach pracy szkoły i po uprzednim umówieniu się z sekretariatem.</p>
Czerwone Koszary<p>Czerwone Koszary są największym zespołem koszarowym na Pomorzu Zachodnim. Jest to kompleks budynków wzniesionych w latach 1881-1884 z pieniędzy otrzymanych od Francji jako reparacje wojenne. Trzy monumentalne budynki posiadają szczyty w typie bastionowym i zwieńczone są blankami. Zaprojektował je Emil Drews - szczeciński mistrz budowlany, specjalizujący się w monumentalnych gmachach. Podczas II wojny światowej budynki praktycznie nie ucierpiały. Nazwa koszar pochodzi od czerwonej cegły, z której budynki powstały.</p>
<p>Obecnie Czerwone Koszary użytkowane są przez Wojsko Polskie i zwiedzanie kompleksu od wewnątrz jest niemożliwe.</p>
Dawna rzeźnia miejska<p>Pierwsze wzmianki o rzeźni miejskiej pochodzą z początku XIX wieku, gdy miejscowy cech otrzymał prawo do wybudowania jatek mięsnych na terenie Targu Rybnego i Nowego Rynku na Starym Mieście. Pierwsza rzeźnia powstała nad rzeką, nieopodal wylotu ul. Kłodnej. Zajęta była także obecna wyspa Grodzka, na której trzymano bydło.</p>
<p>Na początku XVI wieku podjęto decyzję o przeniesieniu rzeźni na wyspę Łasztownia. Jednak silny rozwój tego obiektu był związany ze zmianą funkcji miasta. Gdy w XIX wieku podjęto decyzję o likwidacji fortu miasto zaczęło się silnie rozwijać. Zwiększona liczba mieszkańców zwiększyła także zapotrzebowanie na mięso.</p>
<p>Ok. 1880 roku, gdy stara rzeźnia nie była już w stanie zaopatrzyć miasta podjęto decyzję o budowie nowego zespołu. Wybór miejsca nie był przypadkowy – po pierwsze obszerny teren do zagospodarowania (ok. 2,5 ha), po drugie świetne skomunikowanie z miastem i po trzecie odpowiednia odległość, która chroniła mieszkańców przed ewentualnymi zapachami.</p>
<p>Autorami projektu budowy nowej rzeźni byli Conrad Kruhl i Carl Schmidt. Obiekt został ukończony w lipcu 1899 roku. Budynki były wzorowanie na założeniach o takiej samej funkcji z Lipska, Hanoweru i Chemnitz. Do 1945 roku rzeźnia miejska była skomunikowana zresztą miasta dzięki linii tramwajowej i poprzez Most Kłodny, który został zniszczony (obecnie trwają prace, które mają na celu jego odbudowę).</p>
<p>Po wojnie do 1947 roku teren Łasztowni pozostawał w administracji wojsk radzieckich. Następnie do lat 80. XX wieku zespół budynków był wykorzystywany przez Zakłady Mięsne. Później obiekt został przejęty przez PPU Port Rybacki Gryf. Dziś budynki pełnię przede wszystkim funkcję magazynową. Ich stan pozostawia wiele do życzenia, jednak należy podkreślić, że to jeden z nielicznych takich kompleksów niemal w centrum miasta.</p>
<p>Od kilku lat podejmowane są próby ożywienia Łasztowni – prywatna firma CSL wyremontowała jeden z budynków (oborę) i utworzyła w nim biura firmy oraz centrum kultury. Remontowane są także kolejne obiekty, które zostały wykupione przez prywatywnych inwestorów. Modernizacji i ożywienia Łasztowni ma pomóc remont nabrzeża, budowa mostu i modernizacja układu dróg, które prowadzą do zespołu.</p>
<p>Dawna rzeźnia miejska została wpisana na wojewódzką listę zabytków w grudniu 1997 roku. </p>
Dawne Gimnazjum Mariackie<p>Początków dawnego Gimnazjum Mariackiego należy doszukiwać się jeszcze w XIII wieku. To tutaj w 1263 roku rozpoczęto budowę kościoła pod wezwaniem NMP, przy którym funkcjonowała szkoła przygotowująca kandydatów na duchownych. Na miejscu szkoły z XIII wieku w 1543 roku założono Pedagogium Książęce. Szkoła istniała aż do 1667 roku, gdy z powodu problemów finansowych została rozwiązana. W jej miejscu powstało gimnazjum.</p>
<p>W XVIII wieku z inicjatywy króla pruskiego Fryderyka Wilhelma I podjęto decyzję o przebudowie szkoły w stylu neoklasycznym. W 1805 roku szkoła została połączona z gimnazjum miejskim tworząc Mariackie Gimnazjum Królewskie.</p>
<p>Na przestrzeni wieków obiekt był wielokrotnie przebudowywany. Po zlikwidowaniu kościoła Mariackiego w 1830 roku podjęto decyzję o budowie nowego gmachu szkoły. Projektantem budynku był Scabell, budowę ukończono w 1832 roku. Dwa lata później rada miejska ufundowała dla szkoły organy, zaś wokół budynku posadzono kasztanowce i klony. Szkolna bibliotek posiadała ok. 30 tys. tomów i była najlepiej wyposażoną w Prowincji Pomorskiej.</p>
<p>Ponieważ w szkole nie mieścili się wszyscy uczniowie podjęto decyzję o budowie nowego obiektu, po jego powstaniu w 1869 roku, przy ul. Mariackiej utworzono czteroklasową szkolę wstępną, a następnie prywatne mieszkania. Dziś w budynku mieści się IX Liceum Ogólnokształcące.</p>
<p>Obok gmachu szkoły odnajdziemy pozostałości po kościele Mariackim – dwa przęsła krużganka, które łączyły kościół z domkami profesorskimi.</p>
<p>Na ścianie szkoły odnajdziemy tablicę z brązu z taką treścią: „18 maja 1944 r. żołnierze polscy 2 Korpusu zdobyli w Bitwie Narodów o Rzym Monte Cassino. W 40 rocznicę bitwy w hołdzie zwycięzcom nadano imię Bohaterów Monte Cassino IX Liceum Ogólnokształcącemu w Szczecinie. 18 maja 1989.”</p>
<p>Obiekt został wpisany na wojewódzką listę zabytków w styczniu 1985 roku.</p>
Dawny budynek Urzędu Finansowego<p style="line-height: 20.8px;">Zabytkowa kamienica przy ul. Jana Pawła 37 została wybudowana na początku XX wieku. Położona jest w ścisłym centrum, dzielnicy wypełnionej efektowną zabudową mieszkalną i wieloma budowlami użyteczności publicznej. Jest to budynek narożny, trzykondygnacyjny z użytkowym poddaszem, kryty mansardowym dachem. Elewację zdobią motywy roślinne. Wyszukane elementy fasady podziwiać można w portalu wejściowym. Dawniej w budynku mieścił się Urząd Finansowy, obecnie jest to siedziba Komisariatu Policji.</p>
<p> </p>
Dom Rohledera (Kletzina)<p>Jest to późnogotycka, XV-wieczna kamienica, wybudowana początkowo na potrzeby magazynu. Elewacja podzielona gzymsami nosi cechy renesansowe. Szczyt został zaprojektowany w formie schodkowej z łukowato zakończonymi oknami. Na pierwszym piętrze znajdowały się mieszkania. W wyniku II wojny światowej budynek został niemal w całości zniszczony, ocalały jedynie piwnice i niewielka część murów obwodowych bez fasady. W latach 1969-1973 kamienica została odbudowana i przekazana bibliotece.</p>
<p>Właścicielem, od którego nazwę wzięła kamienica był pocztowiec Rohleder, mieszkał w niej w XIX wieku. Kolejnym, od 1922 r. był Kletzin i od jego nazwiska też przyjęło się nazywać ten budynek.</p>
<p>Obecnie w kamienicy znajduje się Książnica Stargardzka, z wypożyczalnią i czytelnią. Budynek można zwiedzać w godzinach pracy instytucji.</p>
Domki profesorskie<p>Domki profesorskie od początku były związane z mieszczącą się niedaleko kolegiatą pw. Najświętszej Marii Panny. W średniowieczu mieszkali w nich kanonicy kapituły kolegiaty, a po reformacji przeprowadzonej w XVI wieku profesorowie Książęcego Pedagogium Szczecińskiego.<br /> <br /> Pierwotnie fasady budynków były zwrócone w stronę kościoła, ponieważ za nimi przebiegał mur miejski. W 1739 roku rozpoczęła się modernizacja obiektów, podczas której frontową elewację utworzono z tyłu budynków.<br /> <br /> W budynku przy skrzyżowaniu dzisiejszych ul. Mariackiej i Korsarzy położony był tzw. ekonomat, zaś przy ul. Mariackiej mieściło się tzw. Wielkie Audytorium. W 1831 roku przekształcono dwa budynki przy narożniku ul. Mariackiej, a 1931 roku zlikwidowano jeden z nich.<br /> <br /> Zespół budynków przetrwał działania prowadzone podczas drugiej wojny światowej. W latach 1964 – 1969 przeprowadzono gruntowne remonty ocalałych domków. Dziś elewacja obiektu jest odnowiona. W piwnicach części budynków zachowały się gotyckie piwnice pochodzące z XV wieku, w których odnajdziemy sklepienia krzyżowo-żebrowe. Podziemia zostały zaadoptowane na lokal gastronomiczny.<br /> <br /> Zespół domków profesorskich przy pl. Żołnierza został wpisany na wojewódzką listę zabytków w czerwcu 1954 roku. </p>
Dworek Myśliwski<p>Renesansowy budynek został wzniesiony w drugiej połowie XII wieku, gdy miasto (Dąbie nie wchodziło wówczas w granice Szczecina) weszło w skład majątku cystersów z Kołbacza. Dworek był ulubionym miejscem odpoczynku księcia Barnima I, który stąd mógł wyruszać na polowania do Puszczy Goleniowskiej, albo Puszczy Bukowej.</p>
<p>W XVI wieku budowla uległa zniszczeniu podczas pożaru miasta, ale na początku XVII na fundamentach na zlecenia księcia Jana Fryderyka wzniesiono kolejny dworek myśliwski. Ściany budynku były wybudowane w technice ryglowej. W XVIII i XIX wieku obiekt był wielokrotnie przebudowywany. Zmieniono rozkład wewnątrz budynku, utworzono drugie wejście z lewej strony, zrobiono nowy przewód kominowy. W takiej formie budynek służył jako mieszkanie dla wdów po protestanckich pastorach.</p>
<p>W 1934 roku podjęto decyzję o kolejnym remoncie, który tym razem zakładał przywrócenie dawnego wyglądu budynku. Podczas modernizacji ujednolicono okna, zamurowana drugie wejście, zlikwidowano korytarz i schody. W budynku utworzono pomieszczenia dla konfirmantów i podopiecznych domu opieki nad matką i dzieckiem. W 1940 roku w zachodniej elewacji wykuto wejście, które prowadziło do utworzonego w południowej części piwnicy schronu. Obiekt nie poniósł znacznych szkód podczas działań wojennych.</p>
<p>Po 1945 roku w dworku utworzono mieszkania, zasiedlenie przyczyniło się do znacznej dewastacji budynku. W 1955 roku podjęto próbę modernizacji obiektu. W sierpniu 1971 roku dworek opuścili ostatni lokatorzy, rok później rozpoczęły się prace, które trwały do 1975 roku. Od 1975 roku w dworku myśliwskim przy ul. Dziennikarskiej mieści się filia biblioteki publicznej.</p>
<p>Budynek został wpisany na wojewódzką listę zabytków w kwietniu 1955 roku.</p>
Edukacyjna Pracownia Przyrodnicza "Na Głębokim"<p>Edukacyjna Pracownia Przyrodnicza "Na Głębokim" to miejsce, gdzie prowadzone są zajęcia edukacyjne o tematyce leśno-przyrodniczej. Bogate wyposażenie Pracowni w pomoce edukacyjne oraz bliskość lasu umożliwia przeprowadzanie ciekawych zajęć w niecodziennej scenerii. Nad Pracownią położony jest taras widokowy z zejściem na sąsiadujący Staw Wędkarski (in. Uroczysko). Na miejscu można m.in. zapoznać się ze stacją monitoringu przeciwpożarowego Lasów Miejskich Szczecina. Oferta edukacyjna skierowana jest nie tylko do dzieci i młodzieży, ze szczególnym uwzględnieniem grup (tzw. Zielonych Szkół, kolonii i półkolonii i in.), ale i do osób dorosłych. Zajęcia prowadzone są w grupach ok. 20 osobowych. W ramach oferty można skorzystać z Pracowni do poprowadzenia samodzielnych zajęć z materiałów dostępnych na miejscu. Aby skorzystać z oferty prosi się o kontakt z wyprzedzeniem co najmniej siedmiu dni.</p>
<p> </p>
Filharmonia im. Mieczysława Karłowicza<p><strong>Nowoczesny budynek filharmonii zbudowano w 2014 r. Jego imponująca biała bryła przyciąga wzrok. Na uwagę zasługują również przestronne wnętrza z dwiema salami koncertowymi, w których łącznie może się pomieścić ponad 1100 osób. </strong></p>
<p>Filharmonia jest pięciokondygnacyjnym budynkiem z dwupoziomowym parkingiem podziemnym. Jej łączna powierzchnia to 12 734 m2. Obiekt posiada 2 sale koncertowe, z czego jedna może pomieścić ok. 900 osób, a druga ok. 200 osób. Zbudowana jest z białych spiczastych elementów, które do oświetlenia zewnętrznego potrzebują 25 000 świateł. Łączna suma inwestycji wyniosła ponad 100 mln zł. Część kwoty została sfinansowana z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego. Autorem jej projektu była firma z Barcelony. Wygrała ona konkurs do którego nadesłano 44 projekty. Wykonawcą budowlanym została polska firma Warbud. Filmarmonia została otwarta we wrześniu 2014 r. Podczas ceremonii otwarcia przemawiał m in. prezydent Polski Bronisław Komorowski, nazywając filharmonię symbolem polskiej wolności. Filharmonia umożliwia organizacje koncertów na wielkim europejskim poziomie, więc przyjeżdżają tu mimo krótkiej historii istnienia, liczne wybitne zespoły z naszego kontynentu. Powstanie filharmonii zdecydowanie podniosło jakość życia kulturalnego w regionie. Budynek jest nowoczesny a zarazem majestatyczny, a jego powstanie nie odbiło się bez echa w całej Polsce. W filharmonii imponują przede wszystkim wnętrza.</p>
<p>Szczecińska filharmonia otrzymała nagrodę Młodych Talentów Architektury, przyznaną przez Krajową Radę Włoskich Architektów, Planistów i Architektów Krajobrazu. Podczas szczecińskiego Westivalu Architektury 2014 „Obiekt 25-lecia – Symbol Przemian” budynek zwyciężył w trzech kategoriach: Nagroda Główna, Nagroda dla Najlepszego Budynku Użyteczności Publicznej, Nagroda Prezydenta Miasta Szczecina. Filharmonia odniosła również sukces podczas Eurobuild Awards 2014 a także otrzymała Nagrodę im. Miesa van der Rohe 2015.</p>
<p> </p>
Galeria Gotycka - Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie<p>Galeria Gotycka znajduje się w piwnicach skrzydła południowego Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie i jest jedną z najstarszych części szczecińskiego zamku. Na codzień pełni funkcję galerii wystawowej, w której prezentowane są ekspozycje czasowe, zarówno o tematyce historycznej, jak i plastycznej. Informacje o aktualnych wystawach można znaleźć w witrynie internetowej Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie.</p>
Galeria JEDNA/DRUGA 13 MUZ w Szczecinie<p>...kuratorski projekt wystawienniczy przy wsparciu DK 13 Muz i Fundacji „Reakcja Sztuki”.</p>
Galeria Przedmiotu Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie<p>Wejście J - do Galerii Gotyckiej, skrzydło wschodnie </p>
Jasne Błonia im. Jana Pawła II<p><strong>Rozległy teren zielony powstał w latach 20. XX w. Po dwóch stronach placu ciągną się aleje platanów klonolistnych. Łącznie rośnie tu 213 drzew, które stanowią największe w Polsce skupisko tego gatunku.</strong></p>
<p>Zielony plac został założony w latach 1925 – 1927 na terenach, które należały do rodu Quistorpów. Na środku ciągnie się szeroki pas trawnika z kompozycjami kwiatowymi w centralnej części, po obu stronach zaprojektowano alejki, które obsadzone zostały rzędami platanów klonolistnych. Dalej Jasne Błonia płynnie przechodzą w Park Kasprowicza, a następnie w Las Arkoński.<br /> <br /> W 1979 roku nieopodal ul. Piotra Skargi wybudowano Pomnik Czynu Polaków, który stał się dominantą układu placu. Obiekt przedstawia trzy podrywające się do lotu orły i został zaprojektowany przez Gustawa Zemłę. Pomnik miał przedstawiać trzy pokolenia mieszkańców Szczecina – Polonii, mieszkającej na tych ziemiach przed II wojną światową, pionierom powojennego miasta i pokoleniu, które rozbudowało Szczecin. Budowla miała wyrażać wdzięczność społeczeństwu miasta za jego odbudowanie. Należy pamiętać, że obiekt został wykonany na zlecenie partii.<br /> <br /> Prawie dziesięć lat później, bo w czerwcu 1987 roku papież Jan Paweł II na Jasnych Błoniach odprawił mszę – wydarzenie to zostało upamiętnione w 1995 roku pomnikiem papieża. Zmieniono także nazwę placu na Jasne Błonia im. Jana Pawła II.<br /> <br /> Obiekt został wpisany na wojewódzką listę zabytków w grudniu 2004 roku. </p>
Jezioro Ińsko<p>Jezioro Ińsko jest największym, a zarazem najczystszym jeziorem (pierwsza klasa czystości), położonym na terenie gminy Ińsko. Jego kształt jest nieregularny, z wieloma rynnami jeziornymi w kierunku zachodnim, ma 5,4 km szerokości i 2,1 km długości. Powierzchnia jeziora wynosi 596 ha, natomiast maksymalna głębokość 42 m. Powierzchnia jeziora wynosi 596 ha, maksymalna głębokość 42 m. Na środku jeziora znajdują się 3 wyspy, w tym rezerwat przyrody Wyspa Sołtyski o powierzchni 20 ha, porośnięty starym, przeszło 150 – letnim lasem bukowo – dębowym. Linia brzegowa akwenu o długości 28,5 km jest dobrze rozwinięta, momentami brzegi są wysokie a nawet urwiste (wysokość względna dochodząca do 30 m). Jezioro jest zasilane przez rzekę Inę, która łączy je z położonym na południu Jeziorem Stubnica. Ińsko sąsiaduje na południu z miastem Ińsko, od którego bierze nazwę. Na północnym wschodzie znajduje się rezerwat leśny Kamienna Buczyna, który jest cenny ze względu na występowanie rzadkiego w Polsce reliktu epoki polodowcowej – gatunku skorupiaka palasea quadrospinosa oraz ochronę morenowych zboczy z licznymi głazami narzutowymi pochodzenia magmowego, które dotarły tutaj z dalekiej północy – Półwyspu Skandynawskiego, lasów buczyny kwaśnej i żyznej oraz grądu subatlantyckiego z wieloma stanowiskami rzadkiej fauny i flory. Ińsko jest częścią Ińskiego Parku Krajobrazowego i znajduje się w obszarze specjalnej ochrony ptaków Ostoja Ińska programu Natura 2000. Spotkać tu można w sumie ponad 140 gatunków ptaków, m.in. bielika, orlika krzykliwego, żurawia, bociana białego i czarnego.</p>
<p>Dzięki swoim niewątpliwym walorom przyrodniczym oraz wyjątkowej czystości, jezioro jest jednym z najbardziej popularnych miejsc do nurkowania w województwie zachodniopomorskim. Przejrzysta woda i bogactwo fauny i flory bardzo uatrakcyjniają nurkom pobyt pod wodą, a miejscowe centra nurkowania zapewniają zaplecze techniczne. Na dnie jeziora zostały zatopione przedmioty mniejsze (np. choinka, łabędź z pianki lub biurko z komputerem), jak i większe (samochody, garaż blaszany czy radiostacja wojskowa), które stanowią miejsce do ćwiczeń dla adeptów sztuki nurkowania. Poza nurkami, z jeziora będą zadowoleni również wędkarze, którzy przez przejrzystą taflę wody będą mogli wypatrzeć dorodne egzemplarze szczupaków, okoni, leszczy i płoci. Amatorzy sportów wodnych znajdą dla siebie przestrzeń do eksploracji, a sprzęt wynająć można w wielu ińskich wypożyczalniach. Na jeziorze obowiązuje strefa ciszy, tak więc można bez obaw wypłynąć kajakiem, łódką czy rowerem wodnym i z perspektywy wody podziwiać ińskie krajobrazy. Miejska plaża zapewnia mieszkańcom i turystom odpoczynek na zagospodarowanym terenie, z pomostem i piaskowo – trawiastą plażą, która zadowoli miłośników słonecznych kąpieli zarówno na leżaku, jak i na kocu.</p>
Jezioro Marianowskie<p>Jezioro Marianowskie ma powierzchnię 82 ha i jest jeziorem typu rynnowego, podłużnego w orientacji wschód - zachód, przez którego przepływa rzeka Krępa.Należy do jezior, charakteryzujących się dużą przejrzystością wody i czystością. Brzeg jeziora jest zróżnicowany, w większości mocno zadrzewiony. Zatoki jeziora są porośnięte trzciną i niskimi szuwarami. Jezioro jest w typie jeziora sandaczowego, w którym wędkarze znajdą okazy szczupaka, płoci, leszczy i sandaczy. Na jeziorze obok łodzi wędkarzy, można spotkać miłośników sportów wodnych, głównie kajakarzy. Wokół jeziora powstaje coraz więcej pensjonatów, w których zakwaterowanie znajdą osoby, dla których wypoczynek na łonie natury wiąże się z bezpośrednim kontaktem z niezmienioną przyrodą, ciszą i spokojem.</p>
Jezioro Rusałka<p>Jezioro Rusałka to sztuczny zbiornik wodny o wydłużonym kształcie, powstały jeszcze w średniowieczu w wyniku spiętrzenia wód przepływającej tędy rzeki Osówki. Było to spowodowane budową dwóch młynów wodnych, które w wyniku prac znalazły się nad jeziorem - umiejscowionego przy zachodnim brzegu Młyna Lübschego (dziś już nieistniejący) oraz Młyna Słodowego (we wschodniej części jeziora). W roku 1900 tereny otaczające jezioro przemieniono w park (dzisiejszy Park Kasprowicza), zaś Młyn Słodowy został w 1915 r. zaadaptowany na restaurację Haus am Westendsee (od niemieckiej nazwy jeziora Westendsee). Nad jeziorem przerzucono także malowniczy most z dobudówkami w stylu Japońskim. Latem jezioro zapełniało się łódkami, które można było tu wypożyczyć zaś zimą zmieniało się w popularne lodowisko. Po drugiej wojnie światowej nienaruszone w wyniku działań wojennych obiekty zaczęły popadać w stopniową ruinę. W latach 60. młyn oraz wieżyczki na brzegach pomostu zostały rozebrane. W latach 1974 – 76 na skarpie opadającej do Rusałki wybudowano amfiteatr (Teatr Letni im. Heleny Majdaniec). Obecnie brzegi Jeziora Rusałka są wciąż popularnym miejscem spacerów szczecinian. </p>
Kąpielisko Arkonka<p><strong>Położone w Parku Leśnym Arkońskim najnowocześniejsze kąpielisko Szczecina. Łączna powierzchnia basenów wynosi ponad 8 tys. m2. Przy kompleksie znajduje się parking dla ok. 200 samochodów.</strong></p>
<p>Kąpielisko w miejscu dzisiejszej Arkonki utworzono na początku XX w. Dawniej znajdowało się w tym miejscu jezioro nad którego brzegiem stał młyn wodny. Kompleks basenów został gruntownie przebudowany w ostatnich latach, jego ponowne otwarcie nastąpiło w 2014 r. Od tej chwili jest to najnowocześniejsze, spośród szczecińskich kąpielisk. W tej chwili w skład obiektu wchodzą cztery niecki basenowe o głębokości od 40 do 180 cm. Znajdują się tu także 3 zjeżdżalnie, punkty masażu stóp, gejzery, zabawki strzelające wodą, fontanna wyrzucająca wodę na wysokość do 15 m. oraz sztuczna rzeka o długości 59 m. Wokół basenów usytuowane są korty do tenisa i badmintona, boiska do siatkówki i sztuczna plaża. Jest też funkcjonujący w okresie od wiosny do jesieni skatepark, w którego miejscu w miesiącach zimowych znajduje się lodowisko. Całość znajduje się na ogrodzonym terenie o powierzchni 7 ha, łączna powierzchnia basenów wynosi 8012 m2. Przy kasach znajduje się 100 stojaków na rowery. </p>
Kąpielisko Głębokie<p style="text-align: justify;"><strong>Kąpielisko zlokalizowane w południowej części jeziora Głębokie. Plaża o długości 200 m cieszy się dużą popularnością wśród mieszkańców Szczecina. Są tu dostępne miejsca na grilla i ognisko oraz toalety.</strong></p>
<p style="text-align: justify;">Kąpielisko Głębokie jest jednym z najpopularniejszych miejsc wypoczynkowych wśród mieszkańców Szczecina. Szacuje się, że w sezonie letnim odwiedza je kilkadziesiąt tysięcy osób. Długość plaży kąpieliska liczona wzdłuż wybrzeża wynosi 200 m. Obiekt jest ogrodzony i wyposażony w bogatą infrastrukturę. Znajdują się tu specjalne miejsca na grill czy ognisko, kosze na śmieci, toalety, przebieralnie, punkt medyczny, a także wydzielone miejsce dla dzieci z piaskownicą i placem zabaw. Kąpielisko wyposażone jest również w pomost oraz dostęp do punktu czerpania wody z odprowadzeniem do ścieków. Oprócz tego na terenie kąpieliska znajduje się restauracja i park linowy. Opiekę nad bezpieczeństwem osób wypoczywających w tym miejscu sprawują wykwalifikowani ratownicy. Na teren kąpieliska obowiązuje zakaz wprowadzania zwierząt domowych.</p>
Kino Zamek<p class="MsoNormal">Kino Zamek jest kameralne, komfortowe i klimatyczne. Historia kina na Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie sięga roku 1963, kiedy to zakupiona została pierwsza aparatura. Od tego czasu ciągle się rozwija, począwszy od inwestowania w nowoczesne technologie, na wygodnych fotelach kończąc. Kino przeszło proces cyfryzacji, odbywają się tu projekcje w technologii 2D i 3D. Wyświetlane są zarówno premiery kinowe, jak również mniej komercyjne produkcje.</p>
<p class="MsoNormal">Kino jest niewielkie, sala mieści zaledwie pięćdziesiąt osób. Niepowtarzalny klimat i przyjemna atmosfera sprawiają, że filmy ogląda się zdecydowanie inaczej. Dodatkowym udogodnieniem jest brak reklam wyświetlanych przed seansem.</p>
<p class="MsoNormal">Od 2005 roku przy kinie działa Dyskusyjny Klub Filmowy „Zamek”. Podczas spotkań można poznać innych pasjonatów sztuki filmowej, porozmawiać, wymienić się wrażeniami i przemyśleniami na temat konkretnych produkcji.</p>
<p class="MsoNormal">Kino uczestniczy w wielu projektach, angażuje się w życie kulturalne miasta. W ramach cyklu „Porozmawiajmy o filmie” organizowane są dyskusje i pokazy filmów w oryginalnych wersjach językowych, co pozwala podszkolić się w językach obcych.</p>
Klasztor OO. Franciszkanów<p>Klasztor w Dobrej Szczecińskiej został erygowany 7 lipca 1989 r. Działalność duszpasterską zaczęli prowadzić tutaj franciszkanie z Prowincji Św. Maksymiliana Marii Kolbego Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych z siedzibą w Gdańsku. Z czasem wzniesiono dom, który poświęcony w marcu 1992, stał się stałym miejscem przebywania wspólnoty zakonnej. Aktualnie franciszkanie opiekują się tutejszą parafią pw. Matki Bożej Królowej Świata, w której skład wchodzą miejscowości Dobra, Grzepnica i Płochocin. W parafii przebywają zakonnicy, którzy dbają o rozwój życia duchowego mieszkańców oferując nie tylko katechezę poprzez nabożeństwa, ale również różnego rodzaju spotkania, uczestnictwo we wspólnotach i ruchach kościelnych. Klasztor służy mieszkańcom parafii, ale również i przyjezdnym, za dom rekolekcyjny. Znajduje się tutaj jadalnia, sala konferencyjna oraz kaplica klasztorna. W budynku mieści się sześć pokoi, dla tych, którzy chcieliby skorzystać z dłuższego pobytu w ramach dni skupienia czy rekolekcji. Teren, na którym znajduje się klasztor i świątynia, jest ogrodzony niewysokim, kamiennym murem, w którym mieści się kamienno-ceglana, otynkowana brama z dosyć szerokim przejściem. Przy wejściu na teren kościoła stoi dzwonnica, a pomiędzy nią a bramą usytuowana została kamienna tablica upamiętniająca niemieckich mieszkańców Dobrej poległych w I wojnie światowej. Franciszkanie dysponują pięknym zacisznym ogrodem, który służy modlitwie i spacerom. Wśród krzewów ozdobnych pod drewnianą konstrukcją stoi figurka Matki Bożej Niepokalanej.</p>
Kolegiata pw. Najświętszej Maryi Panny Królowej Świata w Stargardzie<p>Kościół parafialny pw. NMP Królowej Świata w Stargardzie Szczecińskim jest jedną z najstarszych i największych gotyckich świątyń Pomorza Zachodniego. Artystyczna ranga architektury kościoła, zaliczanego do wybitniejszych przykładów późnośredniowiecznego budownictwa sakralnego, wykracza poza granice regionu, stanowiąc dzieło wpisane na listę europejskiego dziedzictwa kulturowego. Rozporządzeniem Prezydenta RP z dnia 17 września 2010 r. kolegiata wraz z systemem murów obronnych została uznana za pomnik historii.</p>
<p>Kościół wznoszony był w kilku etapach od XIII do XV wieku. Zbudowany jest z ciosów granitowych. Pierwotna średniowieczna świątynia była halowa, bezwieżowa, z jedną nawą prezbiterium.</p>
<p>Na przełomie XIV i XV wieku zmieniono kształt kościoła na dwuwieżową bazylikę z prezbiterium otoczonym nawą obejścia i wieńcem kaplic przy obejściu i nawach bocznych. Około 1380 roku rozpoczęto przebudowę wschodniej części świątyni, której formy przetrwały do dziś. Autorem nowej koncepcji rozwiązania prezbiterium był wybitny szczeciński architekt późnego średniowiecza Henryk Brunsberg. Najokazalszą nawą boczną jest Kaplica Mariacka, znajdująca się po<br /> północnej stronie obejścia, ma formę wysuniętego poza lico murów ośmioboku przykrytego odrębnym, namiotowym dachem. </p>
<p>W drugiej połowie XV wieku do zewnętrznych ścian naw dobudowano rzędy kaplic, nasycając je tak jak i całe wnętrze bogatym wystrojem. Oprócz polichromii, które ozdabiały ściany naw, kaplic, filarów i sklepień, we wnętrzu znajdowało się wówczas ponad 50 ołtarzy, trzy pary organów, stalle, 8 dzwonów i barwne witraże w oknach. Wyposażenie to zniszczył niestety pożar w 1635 roku.</p>
<p>Jest to najwyżej sklepiony kościół w Polsce - jego wysokość wynosi 79,5 m, szerokość 37,8 m, a wysokość nawy 32,5 m.</p>
<p>Poza walorami architektonicznymi należy zwrócić uwagę na wyposażenie wnętrza. Zachowały się fragmenty rzeźb: reliefowa strefa kapitelowa w północnym portalu wieży północnej - strefa ma formę fryzu składającego się z szeregu scen zaczerpniętych z Księgi Rodzaju (są to: Stworzenie Adama i Ewy, Grzech pierworodny, Wygnanie z raju), dzieła prawdopodobnie pochodzą z XIII wieku; ceramiczne główki na elewacji kaplicy mariackiej oraz we wnętrzach kaplic po północnej stronie nawy bocznej, część z nich pochodzi z XV wieku, jednak większość powstała w XIX wieku, główki przedstawiają postacie zarówno mężczyzn jak i kobiet. Na uwagę zasługują polichromie, które zachowały się w: zakrystii (XV w., przedstawia Chrystusa na Tłoczni Mistycznej), kaplicy Trzech Króli (XVIII w., przedstawiają anioły oraz personifikacje Życia i Śmierci), kaplicy Gröninga - burmistrza Stargardu w XVI w., kaplicy Mildenitzów (m.in. Koronacja Matki Bożej, wizja Sądu Ostatecznego oraz Narodziny Jezusa). Wśród cennych zabytków należy także wymienić barokowy ołtarz główny, wykonany z drewna w 1663 roku oraz ambonę z 1683 roku, prezentującą dekoracje i formę charakterystyczną dla rzemiosła snycerskiego Pomorza Zachodniego w drugiej połowie XVII wieku.</p>
<p>Kościół leży na trasie Europejskiego Szlaku Gotyku Ceglanego.</p>
<p>Poświęcony: 30 XI 1957 r.</p>
<p> </p>
Kościół filialny pw. Matki Boskiej Różańcowej<p>Pierwotna, ryglowa budowla pochodziła z XVII w., została jednak rozebrana w 1986 r. wskutek zniszczenia. Pozostała jedynie drewniana, wolnostojąca, szkieletowa wieża z przełomu XVII i XVIII w., zwieńczona spiczastym hełmem. Znajduje się w niej dzwon z 1911 r. Dzwonnica wpisana jest na listę zabytków. Na miejscu dawnego kościoła w 1986 r. wzniesiono nowy budynek.</p>
<p>Kościół poświęcony w 1952 r. Należy do Parafii pw. św. Anny w Długiem.</p>
Kościół filialny pw. Miłosierdzia Bożego<p>Świątynia z kamienia polnego, neogotycka, wzniesiona w latach 1819-1820. Zniszczona w czasie II wojny światowej, a następnie rozebrana na początku lat 60. XX w. Wieża w formach modernistycznych powstała w 1936 r., również zrujnowana w czasie wojny. Ruiny wieży są obiektem zabytkowym. W latach 1992-1994 na starych fundamentach postawiono nową ceglaną świątynię wg projektu dr. inż. Stefana Nowaczyka.</p>
<p>Kościół poświęcony został 3 VII 1994 r. Należy do Parafii pw. Niepokalanego Poczęcia NMP w Marianowie.</p>
Kościół filialny pw. św. Dominika Savio<p>Pierwotna świątynia z XIX w. została zniszczona podczas II wojny światowej. Nową budowlę wzniesiono w 1989 r. W ścianach umieszczono prostokątnie zakończony portal oraz podłużne otwory okienne zwieńczone piramidalnie. Z dachu wyłania się niewielka wieża zakończona hełmem.</p>
<p>Należy do Parafii pw. św. Antoniego w Kobylance.</p>
Kościół filialny pw. św. Izydora<p>Kościół z XV w., zbudowany z kamienia narzutowego, przebudowany w XIX w. Zniszczony w latach 50. XX w. Odbudowany w latach 1982-1985. Wieża pozostała w ruinie.<br /> Kościół poświęcony 16 XI 1986 r. Należy do Parafii pw. Wniebowzięcia NMP w Pęzinie.</p>
Kościół filialny pw. św. Józefa Robotnika<p>Kościół z końca XIX w., ceglany, neogotycki. Poświęcony został 1 V 1950 r.</p>
Kościół parafialny pw. Matki Boskiej Szkaplerznej<p>Po raz pierwszy historyczne źródła pisane wzmiankują osadę pod datą 1285, przy okazji nadania w niej czterech prętów ziemi dla szczecińskiej parafii Panny Marii. Parafia została erygowana stosownym dekretem dnia 1 czerwca 1951 r., po tym jak kilka lat wcześniej - dnia 16 lipca 1946 r. - dokonano jej poświęcenia.</p>
<p>Budynek jest przykładem najpopularniejszego typu założenia sakralnego średniowiecza na Pomorzu Zachodnim. Budynek z granitowych kwadr, stanowiący jedną salę, powstał na planie prostokątnym z prezbiterium nie wyodrębnionym w bryle oraz bez wieży od strony zachodniej. Przebudowany w XIX w. wygląda obecnie odmiennie od pierwotnej formy. Pierwszym nowym elementem jest znajdująca się po zachodniej stronie czworoboczna wieża dzwonna - dosyć potężna konstrukcja ceglana z repertuarem neogotyckich detali architektonicznych. Są to m.in.: ceglany szczyt łączący nawę i wieżę, zdwojona blenda z ozdobnym maswerkiem na fasadzie głównej oraz ostrołukowy portal wejściowy w przyziemiu. Szczytowa część wyposażona jest w okna dźwiękowe, zegar i wielopłaszczyznowy daszek z krzyżem na szczycie.</p>
<p>Nieczynny cmentarz w Wołczkowie znajdujący się w sąsiedztwie kościoła Matki Boskiej Szkaplerznej jest zabytkową nekropolią. Jako miejsce pochówku służył on już najprawdopodobniej od drugiej połowy XIII wieku. Cmentarz czynny był jeszcze kilka lat po wojnie. Dziś znajduje się na nim kilkanaście polskich mogił, w tym elementy nagrobne niezidentyfikowanych osób i współczesna płyta nagrobna z napisem „Pamięci pochowanym na tym cmentarzu”. Teren cmentarza ogrodzony jest niewysokim ceglanym murem, w którym tkwią dwie bramy wejściowe od zachodu i od wschodu. W centralnej części placu stoi kościół, wokół którego biegnie brukowana alejka. Przy wejściu na teren kościoła, od strony zachodniej, ustawiony został wysoki drewniany krzyż. W obrębie murów cmentarza rośnie kilkanaście starych drzew, wśród których wymienić można: jesion wyniosły, daglezję zieloną, jodłę kaukaską, świerk pospolity, lipę szerokolistną i brzozę brodawkowatą.</p>
Kościół parafialny pw. Matki Bożej Królowej Świata w Dobrej<p>Początki kościoła p.w. Matki Bożej Królowej Świata w Dobrej sięgają połowy XIII wieku. Większą przebudowę świątynia przeszła dopiero w XVIII i XIX wieku; w okresie tym dobudowana została kruchta do zachodniego narożnika południowej ściany, a następnym krokiem była zmiana lokalizacji okien i powiększenie dotychczas istniejących. Dostawiono kolejną kruchtę, tym razem do zachodniego narożnika ściany północnej. Wewnątrz świątyni znajduje się XVIII wieczny bogato zdobiony barokowy ołtarz i ambona, a także wiele innych ciekawych elementów, jak np.: gipsowa figurka Matki Bożej z Dzieciątkiem, obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy czy też obraz z wizerunkiem franciszkanina - bł. Rafała Chylińskiego, a pod nim Jego relikwie. Kościół funkcjonujący do czasów zakończenia II wojny światowej, jako świątynia protestancka, został poświęcony jako katolicki kościół filialny parafii w Wołczkowie w roku 1957, a jego patronką została Matka Boża Królowa Świata. 7 stycznia 1985 ks. bp. K. Majdański erygował przy świątyni nową parafię, która od roku 1988 jest pod opieką Ojców Franciszkanów zamieszkujących przykościelny klasztor. Natomiast 25 sierpnia 2012 roku decyzją ks. abp. A. Dzięgi parafia została podzielona; powstała nowa, osobna parafia z siedzibą w Buku. Dniem odpustu w Parafii Dobra jest 22 sierpnia – wspomnienie Matki Bożej Królowej.</p>
<p> </p>
Kościół parafialny pw. Niepokalanego Poczęcia NMP<p>Kościół powstał w I poł. XV w., ceglany, gotycki. W latach 1689-1690 został rozbudowany i wyremontowany. W 1892 r. postawiono neogotycką wieżę i ponownie częściowo przebudowano kościół. W 1930 r. przeprowadzono regotyzację elewacji oraz wzniesiono kotłownię w miejscu dawnej kaplicy grobowej. Kościół został poświęcony 22 VIII 1945 r.</p>
Kościół parafialny pw. św. Antoniego z Padwy<p>W miejscu obecnej świątyni wznosił się kościół ryglowy z XVIII w., wybudowany na planie krzyża z wieżą powstałą w XVI w. W 1934 r. zniszczył go pożar, z którego ocalały jedynie nakrycie ołtarza i krzyż ze szczytu wieży. W jego miejsce wybudowano w 1936 r. nową świątynię. Piętnaście lat później erygowano tu parafię św. Antoniego z Padwy. Z zachodniej strony kalenicy wyłania się drewniana wieża z tarczami zegarowymi, zwieńczona strzelistym hełmem.</p>
Kościół parafialny pw. św. Stanisława BM<p>Okoliczne tereny należały w wiekach średnich do Jakuba von Staffldes, co czyniło wioskę siedzibą rycerską. W 1274 r. dotychczasowy właściciel sprzedał swój majątek wraz ze wsią cystersom z Kołbacza. Powiększając swoje uposażenie zakonnicy zadecydowali o wybudowaniu świątyni dla wiernych. Budowla postawiona została w stylu gotyckim przy użyciu kamienia. O stylu stanowiły takie elementy, jak sklepienia gwiaździste oraz witrażowe okna ostrołukowe z maswerkami. Po sekularyzacji zakonu w XVI w. tereny weszły pod jurysdykcję książąt zachodniopomorskich. Na fali popularności reformacji kościół przechodzi w ręce protestantów, którzy korzystają z jej podwojów aż do czasu II wojny światowej. Pod koniec XVII w. do kościoła dobudowano wieżę, natomiast w latach 30. XX w. przeprowadzono renowację sklepień i fresków, zwłaszcza tych renesansowych. W 1945 r. kościół został poważnie zniszczony. Do czasów obecnych zachowały się jedynie gotyckie fragmenty okien i murów. Nowa świątynia została poświęcona dnia 25 stycznia 1979 r. </p>
Kościół parafialny pw. Świętego Ducha<p>W miejscu kościoła pierwotnie znajdował się szpital założony w 1364 r., w 1651 r. wybudowano na jego miejscu świątynie w konstrukcji szachulcowej. Została rozebrana 1868 r. ze względu na zły stan techniczny, wynikający z braku konserwacji obiektu. Prace nad wyposażeniem wnętrza trwały w latach 1895-1924 r.<br /> Świątynia powstała na planie prostokąta, pokryta została dachem dwuspadowym. Od zachodu przylega do bryły prezbiterium, od zachodu wieża.<br /> W prezbiterium umieszczone zostały trzy polichromie wykonane po 1945 r., jedna przedstawia narodziny Chrystusa, kolejna Powstanie z Grobu i ostatnia świętego Piotra i świętego Pawła. We wnętrzu zachowały się dwie ramy z dawnych, XIX-wiecznych epitafiów. Znajdują się także współczesne elementy, takie jak kopia ikony Matki Boskiej Nieustającej Pomocy i Chrystusa z 1959 r. oraz tryptyk ze sceną Zesłania Ducha Świętego z 1997 r. W kościele pozostał także pełen zestawy ław kościelnych, neobarokowy, drewniany, polichromowany prospekt organowy i kute żyrandole z pierwszej połowy XX w.</p>
<p>Poświęcony 14 XI 1981 r.</p>
Kościół parafialny pw. Wniebowzięca Najświętszej Maryi Panny<p>Późnogotycki kościół wzniesiony w XVI w. z kamienia polnego i cegły. Wschodni szczyt ma formę charakterystyczną dla okresu renesansu. W 1893 r. przebudowano część otworów okiennych. W roku 1902 spłonęła drewniana wieża. W 1906 r. postawiono wieżę kamienno-ceglaną oraz przedsionek i kaplicę.<br /> Kościół został poświęcony 12 VIII 1945 r.</p>
Kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny<p>Budowa kościoła rozpoczęła się w 1268 r. Pierwotnie był drewniany, w późniejszych wiekach został przebudowany, zyskując ceglano-kamienne mury. W 1863 r. świątynię zniszczył pożar, odbudowano ją w stylu neogotyckim.</p>
<p>W 1268 r. ks. Herman, proboszcz parafii Damba rozpoczął budowę kościoła. W 1277 r. natomiast patronat nad parafią objął książę Barnim I. 1534 r. stał się rokiem przełomowym dla Kościoła katolickiego. Księża Pomorza Zachodniego przystąpili do wiary protestanckiej. Przez cztery stulecia, bo do roku 1945, kościół był w rękach protestanckich mieszkańców miasta. </p>
<p>Kościółek pierwotnie był drewniany. Miasto jednak się rozwijało, w związku z czym należało przebudować świątynie. Wybudowano ją ponownie, ale z cegły, gotycką, z trzema nawami. W 1983 r. budynek prawie w całości spłonął. W 1866 r. zakończono odbudowę. Kościół przybrał nowy, neogotycki charakter. Świątynia została poważnie uszkodzona w marcu 1945 r. To co się zachowało to wieża i bryła budynku, we wnętrzu natomiast stary, drewniany krucyfiks z XVIII w. oraz elementy z XIX i XX wieku. W latach 1973-1985 świątynia przeszła remont murów zewnętrznych, dachu, a także kapitalny remont wieży. Zgodnie ze stylem neogotyckim, zrekonstruowano wnętrze.</p>
<p>W Szczecinie jest wiele nieistniejących już cmentarzy przykościelnych. Najstarszym w Dąbiu jest zabytkowy cmentarz położony przy obecnym Placu Kościelnym. Założony został prawdopodobnie w XV wieku, wraz z przebudową istniejącego tam kościoła z drewnianego na ceglany. Na początku XVII wieku cmentarz zaczął stanowić zagrożenie dla mieszkańców wsi, ze względu na chowanie na nim licznych ofiar epidemii. Nekropolię zamknięto w roku 1816, uporządkowana została dopiero w połowie XIX wieku. Teren został przekopany i otoczony murowanym parkanem. Obecnie przy kościele znajduje się trawiasty skwer, z dawnego cmentarza nie zachowały się żadne pomniki.</p>
Kościół pw. Matki Boskiej Bolesnej<p style="line-height: 20.7999992370605px;">Kościół wzniesiono pod koniec XV w. W XIX w. bryła została przedłużona o 7 m i przebudowano otwory okienne. Portal natomiast pozostaje w stanie pierwotnym w ścianie południowej. W kościele znajdują się ambona oraz chrzcielnica manierystyczne z XVI wieku. Natomiast na zewnątrz – dzwonnica oraz pomnik poległych w I wojnie światowej.</p>
<p style="line-height: 20.7999992370605px;">Poświęcony: 6 VI 1954 r. Należy do Parafii pw. św. Anny w Długiem.</p>
Kościół Św. Trójcy - Parafia Ewangelicko-Augsburska Świętej Trójcy w Szczecinie<p><span style="font-size:12px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif">Centrum parafii luterańskiej stanowi obecnie kościół Św. Trójcy. Do parafii przynależy również dom gościnny im. Dietricha Bonhoeffera, Międzynarodowe Centrum Studiów i Spotkań im. Dietricha Bonhoeffera przy ul. Piotra Skargi 32 oraz plac w Zdrojach przy ul. Jabłoniowej 6 (dawna siedziba seminarium duchownego). Obecnym proboszczem parafii jest ks. Sławomir Janusz Sikora (od 2007 r.). Parafia ma dwie filie. Są nimi: kościół św. Jana w Trzebiatowie oraz kaplica w Kłodzinie.</span></span></p>
<p><span style="font-size:12px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif">Kościół Św. Trójcy (dawniej św. Gertrudy) w Szczecinie jest w posiadaniu parafii ewangelicko-augsburskiej od 1954 r. Parafia ma jednak długą historię, sięgającą czasów średniowiecza. Wg starych pomorskich kronik, budowę kościoła św. Gertrudy rozpoczęto w 1308 r. Pierwotnie miał on służyć kupcom i rzemieślnikom mieszkającym w dzielnicy Szczecina zwanej Łasztownią (Lastadie).</span></span></p>
<p><span style="font-size:12px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif">Kościół Ewangelicko-Augsburski to najstarszy i największy Kościół protestancki w Polsce i obecnie jedyny Kościół luterański w Rzeczypospolitej Polskiej. Należy do Światowej Federacji Luterańskiej, Światowej Rady Kościołów, Konferencji Kościołów Europejskich i Polskiej Rady Ekumenicznej. </span></span></p>
Krużganek Mariacki<p>Krużganek przy ul. Mariackiej jest jedyną pozostałością po istniejącej tu niegdyś kolegiacie Mariackiej. Niegdyś składała się ona z czterech skrzydeł, ale do współczesnych czasów przetrwało tylko skrzydło wschodnie. Krużganek pochodzi z ok. 1330 roku i przylegał do północnej nawy kościoła. Do 1558 roku obiekt otaczał wewnętrzny dziedziniec kanonii i pełnił rolę wirydarza-ogrodu.</p>
<p>Do naszych czasów przetrwało tylko skrzydło wschodnie, które na przestrzeni wieków było wielokrotnie przebudowywane. W piwnicy, do której było wejście od strony kościoła znajdowała się krypta grzebalna, w której pochowany został m.in. malarz Kote. Najdłuższe, północne skrzydło zostało wyburzone w 1833 roku, południowe spłonęło podczas oblężenia w 1677 roku, zaś zachodnie wyburzono pomiędzy 1544 a 1550 rokiem.</p>
<p>W 1562 roku północne i wschodnie zostało przystosowane do potrzeb Pedagogium. W północnym utworzono małe audytorium i przedsionek, pokój prowadzący do biblioteki, pokoje uczniowskie. We wschodnim skrzydle od północnego wejścia można było dostać się do biblioteki i pomieszczeń w skrzydle północnym.</p>
<p>W 1667 roku Pedagogium przekształcono w szkołę średnią nazwaną”Królewskie Gimnazjum Karolińskie”. Dziesięć lat później podczas oblężenia obiekt został spalony – jego odbudowa ciągnęła się aż do 1701 roku. W 1716 roku reaktywowana w murach skrzydeł gimnazjum. W XVIII wieku obiekt kilkakrotnie przebudowano, zmieniono rozkład pomieszczeń, usunięto stare trumny ze skrzydła wschodniego.</p>
<p>W 1805 roku gimnazjum mieszczące się przy ul. Mariackiej zostało połączone z miejskim gimnazjum. Jeszcze w XIX wieku obydwa skrzydła służyły potrzebom połączonej szkoły. W 1813 roku podczas oblężenia Szczecina we wschodnim skrzydle złożono zbiory biblioteczne w obawie przed zniszczeniem. W 1833 roku wyburzono północne skrzydło – były nawet plany wybudowania w jego miejscu powozowni, stajni i warsztatów krawieckich, ale nigdy nie doszły one do skutku. W latach 1869 – 1915 we wschodnim skrzydle umieszczono klasy tzw. „Vorschule” Królewskiego Gimnazjum Mariackiego, które zostało wybudowane na miejscu kościoła Mariackiego.</p>
<p>Obecnie jedyne skrzydło po kolegiacie Mariackiej jest zajmowane przez biuro Towarzystwa Budownictwa Społecznego „Prawobrzeże”. Obiekt został wpisany na wojewódzką listę zabytków w czerwcu 1954 roku. </p>
Krzyż Pokutny Lorentza Madera<p>Krzyż Pokutny Lorentza Madera to jedyny zachowany tego typu pomnik pokutny w Stargardzie, najwyższy w Polsce i drugi co do wielkości na świecie. Ufundowany został w 1542 roku przez Lorentza Madera jako zadośćuczynienie po zabójstwie Hansa Billeke. Pomnik wykuty jest w formie krzyża łacińskiego z gotlandzkiego wapienia. Ma wysokość 3,77 m (w tym 0,9 m w ziemi), szerokość 1,45 m i grubość 0,15 m. Z przodu znajduje się wizerunek Chrystusa ukrzyżowanego oraz inskrypcja w dialekcie dolnoniemieckim: "Boże, zmiłuj się nad Hansem Billeke roku 1542", z tyłu z kolei widnieje inskrypcja: "Roku 1542 zabity Hans Billeke przez Lorentza Madera żelaznym prętem jego matki siostrzeniec".</p>
Lapidarium Kobylanka<p>Lapidarium sepulkralne w Kobylance stanowi dawną nekropolię ewangelicką. W roku cmentarza zgromadzone krzyże żeliwne wśród których, jeden upamiętnia Polkę, Władysławę Kurdasińską, zmarłą w 1915 r. z inskrypcją w języku polskim: „wieczny odpoczynek racz jej dać Panie”. Lapidarium wraz z innymi podobnymi obiektami tworzy nieoznakowany szlak "Szlakiem lapidariów gminy Kobylanka".</p>
Morskie Centrum Nauki<p>Morskie Centrum Nauki mieści się na wyspie Łasztownia, naprzeciwko Wałów Chrobrego. Interaktywne ekspozycje są nastawione na pobudzanie zmysłów i zdobywanie doświadczeń. Motyw przewodni stanowią zagadnienia związane z morzem, centrum prowadzi także zajęcia edukacyjne z zakresu nauk przyrodniczych.</p>
Muzeum Archeologiczno - Historyczne MAH Basteja w Stargardzie<p>Basteja jest oddziałem Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Stargardzie Szczecińskim. XVI-wieczny budynek wchodzący niegdyś w skład obwarowań miejskich został w 2013 roku odbudowany i przystosowany do pełnienia funkcji muzealnej.</p>
<p>Basteja to cztery kondygnacje wystawy traktującej o historii miasta. "Stargard - miejsce z historią. Stargard od czasów późnego średniowiecza do lat 20. XX w." to stała wystawa, która przez ponad 300 zabytków, 1000 rycin i dokumentów oraz pocztówek, w sposób tradycyjny i innowacyjny opowiada o Stargardzie średniowiecznym, nowożytnym i przedwojennym. Oprócz tradycyjnych ekspozycji widz znajdzie tu multimedia, czyli ekrany dotykowe, monitory, hologram i multisferę w kształcie kuli ziemskiej, a także miniwykop archeologiczny dla najmłodszych i lupy do oglądania monet i pieczęci.</p>
<p>W Bastei, oprócz części ekspozycyjnej, na której znajduje się wystawa, znajduje się również strefa edukacyjno-doświadczalna, w której m.in. organizowane są lekcje muzealne, spotkania oraz inne wydarzenia. Sala edukacyjna wyposażona jest w projektor multimedialny i ekran, jest w stanie pomieścić ok. 20-30 osób.</p>
<p>Bezpośrednio z budynku można wyjść na zrekonstruowaną hurdycję - taras widokowy na murze obronnym z widokiem na Park Piastowski i ulicę Sukienniczą.</p>
<p>Wystawa jest przystosowana do potrzeb osób niepełnosprawnych - w Bastei znajduje się winda, można wypożyczyć audioprzewodniki, a cała wystawa dostępna jest w audiodeskrypcji dla osób niedowidzących i niewidomych. Toalety przystosowane są do potrzeb osób niepełnosprawnych. Cały budynek jest klimatyzowany.</p>
<p>Cała ekspozycja opisana jest w dwóch językach - polskim i niemieckim, dwa pierwsze ekspozytory są również w języku angielskim.</p>
<p>Basteja w swojej ofercie ma m.in. lekcje muzealne dla dzieci i młodzieży, również z wykorzystaniem tabletów i innych pomocy naukowych. Dla dzieci organizowane są Urodziny w Muzeum, czyli przyjęcia, podczas których w atmosferze historii i ciekawostek można świętować w towarzystwie zaproszonych gości. W okresie ferii i wakacji w Bastei odbywają się zajęcia dla dzieci, a przez cały rok - muzealne warsztaty familijne dla całych rodzin.</p>
<p>W maju zwiedzający mogą wziąć udział w Stargardzkiej Nocy Muzeów, zaś w czerwcu, w Parku Piastowskim przed Basteją organizowany jest Dzień Historyczny w ramach obchodów Dni Stargardu. Jest to festyn utrzymany w klimacie historii miasta, z rekonstrukcjami historycznymi i licznymi atrakcjami dla odwiedzających.</p>
<p>Co miesiąc w Bastei odbywają się Muzealne Spotkania z Przeszłością, czyli otwarte wykłady dla pasjonatów historii.</p>
<p>Bezpośrednio przy Bastei nie ma parkingu, ale wyznaczone miejsce dla autokaru znajduje się przy ul. Krzywoustego, natomiast przy ul. Prezydentów znajduje się parking na kilkanaście samochodów. </p>
<p>W czwartki zwiedzanie Bastei jest bezpłatne.</p>
<p>Wypożyczenie audioprzewodnika w Bastei (w wersji polskiej i niemieckiej, ścieżka dla dzieci i dla dorosłych):<br /> bezpłatnie. Wyłącznie dla osób zwiedzających indywidualnie.<br /> </p>
Muzeum Sztuki Współczesnej – oddział Muzeum Narodowego w Szczecinie<p><strong>W budynku wzniesionym pod koniec XVIII w. pierwotnie mieściła się komendantura garnizonu twierdzy szczecińskiej. Obecnie jest on siedzibą Muzeum Sztuki Współczesnej, które prezentuje dzieła sztuki polskiej i zagranicznej.</strong></p>
<p>Muzeum Sztuki Współczesnej mieści się w klasycystycznym budynku dawnej komendantury garnizonu twierdzy szczecińskiej, wybudowanym w czwartej ćwierci XVIII wieku, w późniejszych latach wielokrotnie przekształcanym. Aż do końca drugiej wojny światowej służył on władzom wojskowym. W latach 70. XX wieku został przekazany Muzeum Narodowemu w Szczecinie.<br /> <br /> W 1980 roku, po adaptacji, stał się siedzibą oddziału muzeum związanym ze sztuką współczesną. Poprzez cykle wystaw czasowych realizowany jest program upowszechniania i promocji sztuki współczesnej w oparciu o kolekcję własną (sztuka polska i obca) oraz projekty opracowywane we współpracy z innymi instytucjami, organizacjami i artystami w kraju i za granicą.<br /> <br /> Obok prezentacji istotnych zjawisk w sztuce polskiej, programu regionalnego skoncentrowanego na najważniejszych indywidualnościach twórczych w regionie Pomorza Zachodniego, muzeum koordynuje międzynarodowy program Mare Articum, w ramach którego organizuje m.in. Bałtyckie Biennale Sztuki Współczesnej.<br /> <br /> Budynek nie jest przystosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych - w obiekcie nie ma windy. Do pierwszej ekspozycji prowadzi siedem stopni, bez poręczy. Przed wejściem do budynku jest jeden stopień.<br /> <br /> Budynek trafił na wojewódzką listę zabytków w czerwcu 1954 roku.</p>
Muzeum Tradycji Regionalnych – oddział Muzeum Narodowego w Szczecinie<p><strong>Muzeum Tradycji Regionalnych mieści się w budynku z lat 20. XVIII w., dawnej rezydencji króla pruskiego Fryderyka Wilhelma I. Prezentuje zbiory archeologiczne, etnograficzne oraz związane ze sztuką dawną i współczesną.</strong></p>
<p>Muzeum Tradycji Regionalnych mieści się w barokowym Pałacu Sejmu Stanów, wybudowanym w latach 1726–1727 na zlecenie króla pruskiego Fryderyka Wilhelma I. Budynek zaprojektowany został przez Gerharda Corneliusa de Walrave (1692–1773), autora między innymi słynnej twierdzy w Kłodzku oraz fortyfikacji szczecińskich. Pałac służył jako miejsce obrad samorządu prowincji pomorskiej, a także jako rezydencja króla na czas jego wizyt w Szczecinie.<br /> <br /> Nad wejściem umieszczono herb Pomorza, a na szczycie fasady – herb króla Prus na tle panopliów (skrzyżowanych elementów uzbrojenia) i alegoryczne przedstawienia królewskich cnót: Sprawiedliwości (z wagą i mieczem) i Roztropności (postać ze zwierciadłem i wężem). Takie ułożenie herbów nie było przypadkowe miało ono odzwierciedlać podporządkowanie Pomorza Królestwu Prus. Urodę budowli zwiększa boniowana elewacja, ozdobne opaski okienne oraz misterna balustrada balkonu i zewnętrznych schodów. Przestrzeń poddasza ograniczają połacie dachu mansardowego. W latach 1885-1888 gmach uległ rozbudowie (wybudowano wówczas dodatkowe skrzydło, a istniejące od strony ul. Staromłyńskiej - przedłużono).<br /> <br /> W okresie międzywojennym pałac przebudowano na siedzibę Pomorskiego Muzeum Krajowego, a po drugiej wojnie światowej budynek przejęło Muzeum Pomorza Zachodniego, obecnie Muzeum Narodowe w Szczecinie. W jego wnętrzach prezentowane są przede wszystkim zabytki sztuki pomorskiej, m.in. portret księcia Filipa I namalowany przez Lucasa Cranacha Młodszego oraz wspaniałe klejnoty książąt pomorskich z XVI/XVII wieku.<br /> <br /> Wystawy stałe:<br /> <br /> 1) Gabinet Pomorski. W zwierciadle monet, banknotów i pieczęci<br /> <br /> Ekspozycja podzielona została na trzy części. W pierwszej sali znajdują się pomorskie pieczęcie funkcjonujące w przestrzeni miejskiej od XIV do XIX w. Są to obiekty należące przede wszystkim do władz i urzędów miejskich oraz cechów rzemieślniczych. Treści oddane w polach pieczęci odnoszą się do życia gospodarczego, społecznego, politycznego i religijnego miasta.<br /> <br /> W drugiej przestrzeni wystawienniczej można zapoznać się z historią emisji pieniądza zastępczego. Wybuch wojny i trudności wynikające z braku bilonu doprowadziły do wydawania pieniędzy zastępczych w postaci bonów – tzw. notgeldów przez nieuprawnione do tego władze samorządowe oraz osoby prowadzące działalność gospodarczą. W latach 1917-1920 w obiegu pojawiły się również monety.<br /> <br /> Trzecia sala ukazuje rolę monety jako środka przekazu informacji. Wystawa odzwierciedla historię monety na Pomorzu w okresie od XII do XIX stulecia. Początek tej drogi wyznaczają dwustronne denary książąt pomorskich bite w XII w.; średniowieczne mennictwo zdominowały emisje miejskie i biskupów kamieńskich; okres nowożytny obfituje w książęce emisje obiegowe i okolicznościowe, utrwalające znane od stuleci znaki. Po wymarciu w 1637 r. dynastii Gryfitów podzielone księstwo znalazło się w dwóch różnych obszarach walutowych. Jego wschodnia część została ściśle związana z państwem brandenburskim, w zachodniej części pomorskie mennictwo kontynuowali władcy szwedzcy. Ostatnie emisje pomorskie powstały w 1808 r. w Stralsundzie.<br /> <br /> W tej samej sali znajdują się dwa skarby zawierające monety pomorskie: późnośredniowieczny z Pyrzyc i nowożytny z Choszczna.<br /> <br /> 2) Złoty wiek Pomorza. Sztuka na dworze książąt pomorskich w XVI i XVII w.<br /> <br /> Kolekcja szczecińskiego muzeum jest największym istniejącym zbiorem związanym z działalnością mecenasowską książąt z dynastii Gryfitów. Na wystawie można obejrzeć obrazy, rzeźby oraz wyroby rzemiosła artystycznego. Jednym z najcenniejszych spośród prezentowanych obiektów jest Portret Filipa I pędzla Lucasa Cranacha Młodszego z 1541 roku. Unikatowym zabytkiem kultury dworskiej jest także Drzewo genealogiczne książąt Pomorza Zachodniego, 7-metrowej długości obraz Corneliusa Crommeny’ego z 1598 roku, na którym przedstawiono aż sto pięćdziesiąt pięć osób z rodu Gryfitów. Niezwykle ważną część ekspozycji stanowią wydobyte po drugiej wojnie światowej z krypty szczecińskiego zamku stroje i klejnoty, ze słynną wysadzaną diamentami egretą (ozdobą kołpaka) księcia Franciszka I. Na wystawie zaprezentowany jest również wypożyczony z katedry w Merseburgu Portret księcia Franciszka I na marach, ukazujący księcia w tym samym stroju i z tymi samymi klejnotami, które można obejrzeć na wystawie.<br /> <br /> 3) Stare Srebra<br /> <br /> Wystawa prezentuje wyroby złotnicze ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie. Układ wystawy pozwala prześledzić mody i nurty w złotnictwie europejskim od średniowiecza do secesji. Piękne, wykonane ze szlachetnych kruszców przedmioty są też świadectwem niezwykłych umiejętności dawnych mistrzów. Najstarszym zabytkiem jest owiany legendą złoty pierścień z Pęzina (Pomorze Zachodnie) z około 1200 roku – z postacią rycerza i nierozszyfrowanym jak dotąd napisem. Do najdawniejszych dzieł prezentowanych na wystawie należą również naczynia i sprzęty liturgiczne z terenów Pomorza Zachodniego. Największą grupą zabytków na wystawie są srebra stołowe. Wśród nich wyróżnia się rokokowa teryna (czyli waza do serwowania zup) Johanna Jacoba Sandrarta II, pochodząca z lat 60. XVIII wieku.<br /> <br /> W przestrzeni wystawy "Stare srebra" można oglądać "Gemmę z profilowym wizerunkiem króla Stanisława Augusta". Obiekt ten przekazała do Muzeum pani Marion George z Berlina.</p>
Obelisk 15. Południk<p>Obelisk 15. Południk to głaz narzutowy z siatką południków i równoleżników na szczycie oraz tablicą pamiątkową informującą, że Stargard leży dokładnie 15 stopni na wschód od południka zerowego w Greenwich. Sam obelisk położony jest ok 220 metrów na zachód od faktycznego południka 15., co wynika z niedokładnych pomiarów podczas jego umiejscowienia.</p>
<p>Pomnik został postawiony przez niemieckich mieszkańców Stargardu przed II Wojną Światową, natomiast w 1966 roku został odrestaurowany przez ówczesnych opiekunów - członków PTTK. </p>
<p>Obelisk usytuowany jest na kamiennym podeście, stoi przy nim ławka, a wokół rośnie 6 kasztanowców. </p>
Ogród Różanka<p><strong>Ogród został założony w 1928 r. Zajmuje powierzchnię ok. 2 ha. W 2006 r. przeszedł rewitalizację, na jego terenie posadzono wówczas ponad 9 tys. róż. Jedną z atrakcji ogrodu jest fontanna z rzeźbami czterech gęsi.</strong></p>
<p>Ogród Różany w Szczecinie został założony na powierzchni 2 hektarów w 1928 roku z okazji zjazdu ogrodników. Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej, w 1935 roku w ogrodzie umieszczono tzw. „Ptasią Studnię” - fontannę z rzeźbami autorstwa Kurta Schwerdtfegera.<br /> <br /> Podczas trwania drugiej wojny światowej obiekt nie poniósł szczególnych strat. Nienaruszony, po 1945 roku był jednym z ulubionych miejsc wypoczynku mieszkańców Szczecina. Taki stan utrzymał się aż do lat 70. XX wieku. Później nastąpiły nieco gorsze czasy – z powodu braku pieniędzy na pielęgnację ogrodu obiekt zaczął stopniowo popadać w ruinę. Od 1983 do 2005 roku teren Różanki należał do Archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej, w 2005 roku ponownie trafił w ręce miasta.<br /> <br /> Rok później rozpoczęła się modernizacja i odbudowa ogrodu w stylu z lat 30. XX wieku. 20 kwietnia 2007 roku obiekt został oddany do użytku. Na terenie ogrodu zasadzono ponad dziewięć tysięcy róż w 99 odmianach. Na terenie Różanki odnajdziemy m.in. grab amerykański, świerk serbski, który występuje jedynie w górach Bośni i Hercegowiny, klon, kasztanowiec gładki, korkowiec amurski i drzewka owocowe. W ramach przeprowadzonej modernizacji wykonano schody, alejki i plac zabaw, odtworzono także „Ptasią Studnię”, której głównym elementem są cztery betonowe gęsi – trzy z nich są oryginalne.<br /> <br /> Ogród Różany w Szczecinie został wpisany na wojewódzką listę zabytków w kwietniu 2004 roku. </p>
Opera na Zamku<p class="MsoNormal"><strong>Opera od 1978 r. działa na Zamku Książąt Pomorskich. Jest jedną z ważniejszych scen muzycznych miasta. Oprócz wystawiania sztuk repertuarowych organizuje również wydarzenia cykliczne, m.in. Wielki Turniej Tenorów.</strong></p>
<p class="MsoNormal">Opera na Zamku powstała jako Operetka Szczecińska Towarzystwa Przyjaciół Teatru Muzycznego. Od 1978 roku działa w obecnej siedzibie na Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie. To jedna z najważniejszych scen muzycznych miasta.</p>
<p>Repertuar jest zróżnicowany, zawiera nie tylko opery, ale również balety, operetki i musicale. Obok klasyki znaleźć w nim można nowoczesne spektakle. Opera organizuje również wydarzenia cykliczne, które na stałe wpisały się w kulturalny kalendarz miasta (np. Wielki Turniej Tenorów czy coroczny koncert „Tym, którzy nie powrócili z morza…")</p>
<p>Informacje o bieżącym repertuarze Opery na Zamku, jak i o zrealizowanych spektaklach, można znaleźć w witrynie internetowej tej instytucji: <a href="http://www.opera.szczecin.pl">www.opera.szczecin.pl</a></p>
Ośrodek Teatralny Kana<p><strong>Historia ośrodka sięga roku 1979, kiedy to Zygmunt Duczyński założył studencki Teatr Kana. Obecnie oprócz wystawiania sztuk zajmuje się on również organizowaniem wydarzeń artystycznych i edukacyjnych.</strong></p>
<p>W 1979 roku Zygmunt Duczyński założył studencki Teatr Kana. Z czasem zespół stał się niezależny organizacyjnie i zdobywał kolejne renomowane nagrody zyskując uznanie w kraju i za granicą.</p>
<p>Obecnie teatr działa w ramach Ośrodka Teatralnego Kana. Tworzy go grupa ludzi, którzy kochają sztukę i chcą ją pokazać światu. Ośrodek angażuje się w życie kulturalne Szczecina i okolic. Oprócz spektakli teatralnych, organizuje wydarzenia artystyczne, edukacyjne, kulturalne. Aktorzy Kany współpracują z zagranicznymi placówkami. Organizują wiele projektów mających propagować kulturę i sztukę we współczesnym świecie. Najbardziej znane z nich to Międzynarodowy Festiwal Artystów Ulicy „Spoiwa kultury” i Międzynarodowe Spotkania Teatralne „OKNO”. Teatr jest również współorganizatorem różnych lokalnych wydarzeń, takich jak Kontrapunkt, dokumentART, czy Japan Now.</p>
<p>Kanę można odwiedzić również po to, żeby zażyć nieco artystycznego życia. Piwnica Kany to jednocześnie kawiarnia i galeria sztuki, więc nie trzeba się martwić, że w najbliższym czasie w repertuarze nie ma tego, na co się czeka.</p>
<p>Kana cały czas poszukuje wolontariuszy, zarówno do współtworzenia konkretnego wydarzenia, jak i dłuższej współpracy. To świetna okazja dla wszystkich, którzy chcą poznać świat teatru od wewnątrz.</p>
Parafia Polskokatolicka pw. św. Apostołów Piotra i Pawła<p>Kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Szczecinie to obecnie parafia Kościoła Polskokatolickiego, przynależąca do dekanatu pomorsko-wielkopolskiego diecezji wrocławskiej.<br /> Na miejscu dzisiejszej świątyni, ponoć już w VI-VIII w. rosły "święte dęby", oraz czczono bóstwa Słowian połabskich i Pomorzan (Trzygłowa). W roku 1124 biskup Otton z Bambergu (podczas swojej misji chrystianizacyjnej) położył kamień węgielny pod powstały na tym miejscu pierwszy kościół chrześcijański na Pomorzu Zachodnim. Ten drewniany kościół został jednak spalony podczas najazdu duńskiego w 1189 r. W latach 1223-1237 na jego miejscu zbudowano nową świątynię z cegły, która zachowała się do dnia dzisiejszego. Kościół św. Apostołów Piotra i Pawła jest jedynym w Szczecinie kościołem pozostającym pod niezmienionym wezwaniem, a nadanym przez samego biskupa Ottona. Obecnie kościół ten znajduje się na Europejskim Szlaku Gotyku Ceglanego i jest wpisany do rejestru zabytków w 1955 r. pod nr A-803.<br /> W 1534 r. kościół został zamieniony na świątynię protestancką. Od 1945 r. parafia należy do wyznawców kościoła Polskokatolickiego. Do 1978 r. proboszczem tej parafii był ks. Zdzisław Zaremba, a następnie ks. inf. Stanisław Bosy, który piastuje to stanowisko do dnia dzisiejszego.</p>
<p>Niewątpliwym atutem kościoła jest znajdujący się na sklepieniu drewniany obraz dzieła niemieckiego malarza Ernsta Eichnera z 1703 r. (24 m dł. i 4 m szer.) przedstawiający trzy sceny biblijne: potop i Boga Ojca, czterech Ewangelistów, oraz kazanie Chrystusa na Górze i Baranka. Innym cennym eksponatem są żyrandole z XVI w., będące darowizną Habsburgów. Kościół zawiera również największy zbiór tablic epitafijnych z XVI i XVII w. W jednej z bocznych kaplic jest też miejsce upamiętniające pomordowanych w Oświęcimiu Brzezińce. W parafii odbywają się spotkania ekumeniczne, koncerty, np. z cyklu "Świątynia sztuki", czy zaduszki jazzowe.</p>
<p> </p>
<p> </p>
<p> </p>
Park im. Jana Kasprowicza w Szczecinie<p><strong>Park zajmuje powierzchnię ok. 50 ha, na jego terenie rośnie ponad 200 gatunków drzew i krzewów. Został założony w 1900 r., obecnie jest częścią kompleksu sąsiadującego z Puszczą Wkrzańską.</strong></p>
<p>Założenie znajduje się na zboczu Doliny Niemierzyńskiej i jest fragmentem kompleksu zieleni połączonego z leżącą nieopodal Puszczą Wkrzańską. Park mieści się pomiędzy ulicami Słowackiego, Skargi, Zaleskiego i Wyspiańskiego i zajmuje powierzchnię ok. 50 ha.<br /> <br /> Obecny Park im. Jana Kasprowicza został założony w 1900 roku jako „Quistorp Park” na cześć Johannesa Quistorpa, szczecińskiego filantropa i przedsiębiorcy, który przekazał miastu sąsiadujące tereny – plac Jasne Błonia i Las Arkoński.<br /> <br /> Quistorp był właścicielem fabryki cementu portlandzkiego i spółki budowlanej „Westend”, to on zainicjował powstanie nowej dzielnicy tzw. Neu-West-End. Przedsiębiorca ten pod koniec XIX wieku opracował założenie urbanistyczne, w którym uwzględnił istnienie dużego kompleksu zieleni, który będzie wkomponowany w dzielnicę willową. Quistorp konsekwentnie realizował swój plan tworząc jedyne w swoim rodzaju pasmo zieleni, które znalazło się w centrum dużego miasta i którym swobodnie można przejść do mieszczącej się niedaleko puszczy.<br /> <br /> Oficjalnie park został przekazany miastu w 1908 roku. Wcześniej, w 1885 roku dzięki spiętrzeniu rzeczki Osówki utworzono jezioro Rusałka – wiosną i latem można było po niej pływać łódkami, zimą jezioro zamieniało się w lodowisko. Ponadto w parku powstały restauracje, wybudowano most nad Rusałką, ustawiono fontanny, rzeźby.<br /> <br /> Założono także tor saneczkowy, plac koncertowy, pijalnię piwa i mleka oraz plac zabaw dla dzieci. W 1915 roku tuż nad brzegiem jeziora w dawnym młynie słodowym utworzono restaurację, która cieszyła się dużym zainteresowaniem.<br /> Do II wojny światowej kompleks utworzony przez Quistorpa był niezwykle atrakcyjny dla turystów i mieszkańców Szczecina. Atrakcyjność ta była podnoszona przez ściągnięte z różnych stron świata egzotyczne gatunki drzew i krzewów – część z nich dotrwała do obecnych czasów.<br /> <br /> Na terenie założenia odnajdziemy ponad 200 gatunków drzew i krzewów. Oprócz drzew dobrze znanych w Polsce, takich jak kasztanowce, buki, wierzby czy dęby odnajdziemy m.in. sosnę górską, sosnę żółtą, sosnę Jeffreya, świerk serbski, grab amerykański, klon tatarski, parocję perską, świerk Brewera, jesion mannowy i lipę holenderską. Ponadto w Parku im. Jana Kasprowicza odnajdziemy jedyny w Europie Ogród Północnoamerykański. Park cieszy się także dużą popularnością wśród rowerzystów – to w końcu tutaj znajdziemy fragment najstarszej ścieżki rowerowej w całej Środkowej Europie.<br /> <br /> Po II wojnie światowej założenie, które od 1945 roku nosi nazwę „park im. Jana Kasprowicza” nieco zaniedbano. Konieczna była rozbiórka młyna słodowego, w którym mieściła się restauracja, zlikwidowano także tzw. japoński mostek.<br /> <br /> W drugiej połowie lat 70. XX wieku podjęto decyzję o budowie amfiteatru na ok. 4,5 tys. widzów. Obiekt nosi nazwę Teatr Letni im. Heleny Majdaniec. Nieopodal teatru znajduje się rzeźba „ogniste ptaki”, która została wykonana przez Władysława Hasiora. W 1979 roku na terenie parku zaprezentowano pomnik Czynu Polaków, autorstwa Gustawa Zemły. W najdalszym krańcu parku znajduje się tzw. Różanka – ogród, który został odnowiony w 2007 roku. Ponadto w ostatnich latach w parku odnowiono oświetlenie, na jego terenie powstało kilka punktów małej gastronomii. W planach jest utworzenie restauracji.<br /> <br /> Park im. Jana Kasprowicza został wpisany na wojewódzką listę zabytków w grudniu 1994 roku. </p>
Pałac<p>Pałac Panorama został wybudowany w 1861 roku jako siedziba Bractwa Kurkowego w Stargardzie. Nosił nazwę Schutzenhaus - dom strzelecki. Wcześniej w tym miejscu znajdowała się inna budowla, która została zniszczona w wyniku pożaru w 1860 r. Obecny, ceglany budynek wzniesiono według projektu mistrza murarskiego Ludwiga Braatza I. </p>
<p>Podczas I wojny światowej w pałacu mieścił się szpital wojskowy, a w okresie międzywojennym kasyno, kawiarnia oraz strzelnica, na której w 1936 roku odbyły się eliminacje strzeleckie do Igrzysk Olimpijskich w Berlinie. W latach 50. XX w. należał do Ligi Obrony Kraju, gdzie w skrzydle wschodnim znajdowało się kino "Panorama". Przez 11 lat kino pełniło jednocześnie funkcję sali koncertowej. W 1970 roku zawalił się dach sali kinowej, skrzydło zamknięto, a w 1988 roku rozebrano. </p>
<p>W 2003 r. pałac został zakupiony przez prywatnych inwestorów, w całości wyremontowany, a w 2005 r. ponownie otwarty jako miejsce organizacji imprez rodzinnych i towarzysko-kulturalnych.</p>
<p>Pałac Panorama to okazały, piętrowy budynek z dwoma skrzydłami. Fasadę budynku zdobi ryzalit, a jego część przyziemną pięcioarkadowy portyk. Pałac położony jest w okazałym parku, w którym rosną m.in. stare lipy.</p>
<p>Przy pałacu można zaparkować na parkingu dla kilkunastu samochodów.</p>
<p>Wstęp do parku jest wolny i otwarty dla wszystkich, natomiast pałac można zwiedzić po uprzednim telefonicznym umówieniu się z właścicielami.</p>
Pałac pod Głowami<p>Dzisiejszy dom kultury Klub XIII Muz mieści się w tzw. Pałacu pod głowami, który w rzeczywistości składa się z dwóch budynków. Obiekt został wzniesiony w końcówce XVIII wieku w stylu klasycystycznym i połączony z budynkiem mieszczącym się od strony ul. Staromłyńskiej w 1889 roku.</p>
<p>Od połączenia budynków aż do końca drugiej wojny światowej pałac służył władzom wojskowym. Podczas wojny uległ nieco zniszczeniu, odbudowano go w 1958 roku i przekazano instytucjom kulturalnym. W części zachodniej (od pl. Żołnierza Polskiego) mieści się klub XIII Muz, który został założony przez Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego.</p>
<p>Nazwa budynku pochodzi od dziewięciu głów, które do II wojny światowej były umieszczone w nadprożach okien na pierwszym piętrze budynków. Pierwotnie były to głowy herosów. Po wojnie podczas remontu budynku umieszczono w miejscu dawnych głów, głowy szczecinian, którzy byli związani z kulturą – m.in. Władysława Filipowiaka, Jana Papugi, Józefa Bereckiego, Stefana Kwileckiego. Autorem rzeźb jest Sławomir Lewiński, który w ten sposób chciał podkreślić młodą polskość miasta.</p>
<p>We wnętrzu pałacu odnajdziemy kilka oryginalnych elementów, w niektórych pomieszczeniach zachowała się sztukateria. Ciekawostką jest natomiast możliwość wirtualnego zwiedzania Sali Kominkowej, która mieści się w Pałacu pod Głowami. Obiekt został wpisany na wojewódzką listę zabytków w czerwcu 1954 roku. </p>
<p> </p>
Plac Grunwaldzki<p style="text-align: justify; border: none; padding: 0cm;">Plac Grunwaldzki jest największym placem Szczecina. Został zaprojektowany na planie koła z gwiaździście wychodzącymi alejami i ulicami. Plac powstał pod koniec lat 80-tych XIX wieku, w miejscu wyburzonego w 1884 roku Fortu Wilhelma. Autorem koncepcji placu był James Hobrecht. Powstała ona już w latach sześćdziesiątych XIX wieku i zakładała rozwój Szczecina w kierunku północno-zachodnim. Ze względu na to, że tereny projektowanej inwestycji należały do wojska, budowa została zakończona z opóźnieniem.<br /> <br /> Nim do tego doszło nadburmistrz Burscher i radca Kruhl wprowadzili zmiany w projekcie. Czerpali oni pełnymi garściami z projektów przebudowy Paryża, autorstwa Georges'a Haussmanna. Podobieństwo do paryskich placów doprowadziło nawet do zbudowania przekonania jakoby Haussmann osobiście zaprojektował Plac Grunwaldzki.<br /> <br /> Pierwotnie plac nazwano Kościelnym, później Cesarza Wilhelma. Obecna nazwa została nadana 15 lipca 1945 roku, w 535 rocznicę bitwy pod Grunwaldem. Zgodnie z projektem środek placu zajmował okrągły zieleniec, a ruch tramwajów i samochodów odbywał się po wybrukowanym okręgu. W latach dwudziestych XX wieku przeprojektowano organizację ruchu. Od tego czasu linia tramwajowa biegła przez środek placu. Po 1945 roku powrócono do pierwotnego układu, a od lat siedemdziesiątych tramwaje ponownie jeżdżą przez środek placu.<br /> <br /> Z ośmiu stron do placu dochodzą aleja Papieża Jana Pawła II, aleja Józefa Piłsudzkiego, ulica Generała Ludomiła Rayskiego i ulica Śląska. Otoczenie placu stanowiły reprezentacyjne eklektyczne kamienice. W 1944 roku część z nich została zniszczona podczas alianckiego nalotu. Na ich miejscu w latach sześćdziesiątych zbudowano wielopiętrowe bloki. Pozostałe kamienice, które również ucierpiały w 1944 roku, zostały pieczołowicie odrestaurowane.<br /> <br /> Plac jest obsadzony zachowanym starodrzewem, wśród którego rosną okazy budleja i krzewów cisowych. Zainstalowana w latach dziewięćdziesiątych infrastruktura, a szczególnie lampy, stara się nawiązywać wyglądem do tej z lat trzydziestych.</p>
Plaża w Wiechowie<p>Plażą znajduje się we wsi Wiechowo nad jeziorem Marianowskim. Wyposażona jest w pomost w kształcie litery T oraz wiatę wraz z ławkami i stołami.</p>
Plebania przy Kolegiacie NMP<p>Trzy zabytkowe kamienice są pozostałością po wielu budynkach okalających dawny cmentarz przy kościele Mariackim. Kamienica narożna zbudowana została na przełomie XIV i XV wieku na planie prostokąta i zakończona jest dwuspadowym dachem. Udekorowana jest blendami wokół okien, ryglowymi szczytami i ostrołukowym północnym portalem. Kamienica środkowa pochodzi z okresu późnogotycko-renesansowego. Jest ona najokazalsza, bogato udekorowana, ma cztery, podpiwniczone poziomy. Fasady poziomo podzielone są działowymi gzymsami. Portal główny znajduje się od północy, po przeciwnej stronie jest piętrowy wykusz z osobnym zadaszeniem. Kamienica ryglowa to XIX-wieczna zachodnia część okryta dachem pulpitowym.</p>
<p>W latach 1939-1944 w kamienicach swoją siedzibę miało muzeum, obecnie mieści się w nich plebania Kolegiaty NMP Królowej Świata. Zwiedzić je po uprzednim kontakcie w biurem parafialnym.</p>
Pomnik "Ptaki"<p>Pomnik jest atrakcją dla przyjeżdżających do Szczecina turystów, lubiących przechadzać się parkiem Kasprowicza. Rzeźba plenerowa, która stoi w pobliżu Teatru Letniego wykonana jest z łańcuchów, kształtowników i blachy, które tworzą razem różnorodne ptaki, pomalowane w wielu barwach. Jej autorem jest Władysław Hasior. Początkowo wykonywał on projekt mający wzbogacić wizerunek Zamku Książąt Pomorskich. Budowa Trasy Zamkowej jednak zmusiła do zmiany miejsca docelowego jego dzieła. Ptaki przeniesiono w 1980 r. na Plac Zgody, skąd ponownie je przetransportowano z uwagi na powstającą tam kamienicę. Obecnie są one usytuowane w bezpiecznym i odpowiednim dla nich miejscu. Turyści mogą podziwiać je razem z okazałą panoramą na jezioro Rusałka.</p>
Pomnik Bartolomeo Colleoniego<p style="text-align: justify;"><strong>Bartolomeo Colleoni był słynnym weneckim dowódcą najemnych wojsk. Jego pomnik, stojący na pl. Lotników, jest wierną kopią renesansowego oryginału. Przez długie lata znajdował się w Warszawie, w 2002 r. wrócił do Szczecina.</strong></p>
<p style="text-align: justify;">Pomnik przedstawia słynnego weneckiego kondotiera (dowódcę oddziałów najemnych wojsk, który na swój koszt formował wojsko). Jest on jedną z najbardziej okazałych kopii najsłynniejszych dzieł renesansowych. Oryginał wykonał Andrea del Verrocchio. Kopia została utworzona na potrzeby szczecińskiego Muzeum Miejskiego w 1913 roku. Pomnik po wojnie podarowany został Warszawie, w ramach wsparcia zniszczonej stolicy. Zajął on tam miejsce na dziedzińcu Akademii Sztuk Pięknych. Do Szczecina wrócił dopiero w 2002 roku. W 2009 roku został poddany renowacji, po której odzyskał oręż, trzymany w prawej ręce. </p>
Pomnik Bogusława X i Anny Jagiellonki<p style="text-align: justify;">Pomnik został wykonany przez Leonię Chmielnik i Annę Paszkiewicz. Są one również autorkami Gryfa stojącego przed Urzędem Miasta. Rzeźby wykonane przez wspomniane artystki zwykle posiadają surową formę. Podobnie jest w tym przypadku. Pomnik odsłonięto w 1974 roku. Przedstawia on parę książęcą, prawdopodobnie w dniu swojego ślubu, co sugeruje inskrypcja na cokole. Bogusław X uchodził za mądrego władcę, przez co uzyskał przydomek Wielki. Był on już jednak 37 letnim wdowcem przed poznaniem swojej drugiej miłości. Anna Jagiellonka wychodząc za niego za mąż, była z kolei w bardzo młodym wieku (miała 15 lat). Nie przeszkodziło to jej jednak w tym, by zbudować z mężem trwałą i nierozerwalną więź. Ich małżeństwo było symbolem zacieśnienia więzi między Polską a Pomorzem. Materiałem użytym do stworzenia dzieła jest żółty piaskowiec.</p>
Pomnik Czynu Polaków<p style="text-align: justify;">Pomnik Czynu Polaków jest jednym z najbardziej charakterystycznych pomników w Szczecinie. Został odsłonięty w 1979 r. Ufundowano go ze składek mieszkańców, a także Stoczni Szczecińskiej im A. Warskiego. Jego wykonawcą jest rzeźbiarz Gustaw Zemła, który współpracował przy jego tworzeniu z rzeźbiarzem E. Kozakiem. Pomnik nawiązuje do trzech pokoleń szczecinian, których pamięć poprzez postawienie monumentu miała zostać utrwalona. Pierwszym z nich jest pokolenie szczecińskiej Polonii z przełomu XIX i XX żyjącej za granicą do czasów wojny. Drugim pokoleniem są szczecinianie, którzy mieli swój udział w odbudowie miasta po wojnie. Trzeci orzeł jest symbolem ostatniego pokolenia, które zaangażowane było w rozwój przemysłu, służby zdrowia, kultury, komunikacji oraz współczesnego budownictwa. Cokół wykonany został przez J.W Piskorza-Nałęckiego. Jego łączna wysokość to 22.5 m. Orły przedstawione w pomniku ważą razem 60 ton, natomiast cała konstrukcja aż 150 ton. Pomnik jest atrakcją turystyczną występującą na licznych pocztówkach, a także ważnym miejscem w świadomości mieszkańców. Podczas wielu uroczystości państwowych składane są pod nim kwiaty. Pomnik jest podświetlany nocą. </p>
Pomnik Gryfa<p>Pomnik Gryfa powstał w 1972 roku. Jego projektantką jest Leonia Chmielnik, która przy jego wykonaniu współpracowała z Anną Paszkiewicz. Szczecińskie artystki wspólnie stworzyły rzeźbę na dziedzińcu Zamku Książąt Pomorskich, skąd przeniesiona została z czasem pod odnowiony ratusz. Gryf wspiera się na tylnych łapach, unosząc jednocześnie pierś i przednie łapy. Na cokole widnieje napis TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ SZCZECINA<em> </em>W XXVIII ROCZNICĘ WYZWOLENIA. Łączna wysokość pomnika z podstawą wynosi 445 cm. </p>
Pomnik Marynarza-Sternika<p style="text-align: left;"><strong>Miedziana rzeźba marynarza o wysokości ponad 4 m powstała w 1980 r. Znajduje się w centrum miasta, przy Alei Fontann. Autorem jej projektu jest Ryszard Chachulski.</strong></p>
<p style="text-align: left;">Szczecin jako miasto, w którym siedzibę ma Akademia Morska, musiało posiadać pomnik nawiązujący swoim wyglądem do morskich tradycji stolicy województwa zachodniopomorskiego. Według projektu Ryszarda Chachulskiego na zlecenie Towarzystwa Przyjaciół Szczecina i wniosku Zbigniewa Abrahamowicza postanowiono więc postawić okazałą miedzianą rzeźbę przedstawiającą marynarza. Projekt zrealizowano w 1980 roku. Postać wygląda majestatycznie i mierzy razem z cokołem 405 cm. W swoich dłoniach trzyma koło sterowe, a kołnierz jego wierzchniego okrycia zdaje się falować na wietrze. Postać nie jest związana z żadnym szczególnym wydarzeniem, lecz przypomina mieszkańcom, oraz odwiedzającym go turystom, że Szczecin to miasto związane z morzem i żeglarstwem. Fragment Alei Fontann, na której stoi obecnie pomnik Marynarza-Sternika został zabudowany w latach 90-tych. Pomnik w 2007 r. został poddany remontowi. Jest otoczony bujną roślinnością i kolorowymi krzewami. Za jego plecami znajduje się jedna z trzech fontann w tej części ulicy (stąd nazwa Aleja Fontann).</p>
Pomnik Ofiar Grudnia 1970 r.<p>Jeden z najmłodszych, ale i najciekawszych pomników w Szczecinie. Upamiętnia protest społeczny na placu Solidarności w Szczecinie (Grudzień 1970), podczas którego zabito 16 osób i raniono ok. 100. W całej Polsce odbywały się wówczas strajki związane z podwyżkami cen za mięso i produkty spożywcze. Pomnik odsłonięty został w 2005 roku w 25. rocznicę powstania NSZZ "Solidarność" Przedstawia on postać anioła, pod którym umieszczone są specjalne inskrypcje, oraz tablica pamiątkowa z nazwiskami tragicznie zmarłych. Jego projektantem jest Czesław Dźwigaj. Na uwagę zasługuje fakt, że przed realizacją jego pomysłu, władze miasta chciały postawić w miejscu pomnika kilka innych rzeźb. Żaden projekt nie został jednak zrealizowany. Inna nazwa pomnika to "Anioł Wolności".</p>
Pomnik Papieża Jana Pawła II<p>Pomnik został odsłonięty 18 czerwca 1995 roku. Ustawiono go w miejscu, gdzie papież Jan Paweł II odprawiał mszę podczas swojej wizyty w Szczecinie 11 czerwca 1987 roku. Rzeźba została wykonana ze spiżu. Zaprojektował ją Czesław Dźwigaj, będący twórcą podobnych pomników w województwie zachodniopomorskim. Jego pomocnikiem był Stanisław Latour. Postać papieża przedstawiona jest w szatach liturgicznych. W jednej ręce trzyma krzyż a drugą ma uniesioną w swoim słynnym geście pozdrowienia. Na cokole umieszczony jest herb papieski, herb Szczecina a także cytat z homilii wygłoszonej podczas pamiętnej wizyty "...Rodzina silna Bogiem, Kraj silny rodziną...". </p>
Przystań Jacht Klubu AZS Szczecin<p><strong>Przystań położona w południowej części jeziora Dąbie działa od 70 lat, a sam Jacht Klub AZS Szczecin jest najstarszym klubem żeglarskim w Polsce. W marinie można skorzystać z przyłączy wodnych, energetycznych i terenu rekreacyjnego.</strong></p>
<p>To jedna z nielicznych przystani klubowych w tym rejonie. Funkcjonuje już blisko 70 lat. Czuć w niej dawny klimat klubowy – tu można otrzeć się o legendy szczecińskiego żeglarstwa. Przystań oferuje żeglarzom piękny zielony teren i dobre miejsca postoju. Cumuje się tutaj przy stabilnych betonowych pomostach lub przy nowych pomostach pływających. Wszystkie wyposażone są w przyłącza wodne i energetyczne. Ponadto na przystani dostępne są: slip, parking, pole namiotowe i czartery. Teren przystani jest ogrodzony i dozorowany. Na miejscu funkcjonuje tawerna – można tu smacznie i niedrogo zjeść i odpocząć. Na terenie przystani działa zakład żaglomistrzowski i warsztat szkutniczy. Wśród cumujących w AZS jachtów warto obejrzeć Nadira. To jedna z najstarszych pływających jednostek w kraju, bardzo dobrze utrzymana. Jacht został zbudowany w 1906 roku, ma niecałe 12 metrów długości. Jest jachtem klubowym.</p>
Przystań Yacht Klubu Morskiego LOK Szczecin<p><strong>Przystań położona w południowej części jeziora Dąbie, nastawiona głównie na łodzie motorowe. Pomosty wyposażone są w przyłącza, na miejscu działa również restauracja i sklep żeglarski.</strong></p>
<p>Marina, głównie nastawiona na motorowodniaków, położona jest naprzeciw wyspy Czapli Ostrów, osłonięta od silnych północnych wiatrów. LOK oferuje miejsca postojowe przy pomostach drewnianych i betonowym nabrzeżu. Przystań dysponuje slipem dla małych jednostek. Pomosty są wyposażone w przyłącza, zatem można podładować akumulatory – opłata za ładowanie wliczona jest w cenę postoju. Na kei można również uzupełnić zbiorniki na wodę. Na przystani znajduje się restauracja – można tu zjeść smacznie i niedrogo. Ci, którzy będą potrzebowali części do wykonania drobnej naprawy na jachcie, mogą je kupić w miejscowym sklepie żeglarskim. Na przystani dostępne są również sanitariaty, parking i pole namiotowe. Stacja benzynowa znajduje się w odległości do 1 km od przystani.</p>
Pływalnia miejska<p>Pływalnia jest częścią kompleksu sportowego Ośrodka Sportu i Rekreacji w Stargardzie Szczecińskim. Umożliwia wszystkim zainteresowanym miejsce do treningów i zabawy. Dostępna w okresach wolnych od zajęć zorganizowanych.</p>
Rektorat Uniwersytetu Szczecińskiego<p>Obecny gmach Rektoratu US został zaprojektowany przez radcę budowlanego Rönnebecka w 1885 roku. Budynek powstawał w latach 1886-1888. Obiekt został wzniesiony z powodu przepełnionego gimnazjum przy dzisiejszej ul. Wielkopolskiej 14. Budowla była pierwszym obiektem, który stanął przy niewiele wcześniej wytyczonej ulicy.<br /> <br /> Nad głównym wejściem do nowego budynku „König Wilhelm Gymnasium” utworzono wgłębienie w kształcie muszli, w którym znajdowało się popiersie króla Wilhelma. Do naszych czasów przetrwała jedynie muszla. Na elewacji budynku znajdują się dwie łacińskie sentencje: „uczymy się nie dla szkoły, lecz dla życia” i „w zdrowym ciele, zdrowy duch”.<br /> <br /> W 1944 roku podczas alianckich nalotów budynek został zbombardowany. Po zakończeniu wojny obiekt odbudowano. Po remoncie znacznie uproszczono konstrukcję dachu. Budynek został wzniesiony z czerwone cegły.<br /> <br /> Do dziś zachowały się oba dawne budynki gimnazjum – obecnie przy ul. Wielkopolskiej 14 mieści się Zespół Szkól Specjalnych. A w budynku przy al. Jana Pawła II 22a kolejno znajdowały się: szkoła podstawowa, Państwowy Zakład Wychowawczy dla dzieci Głuchych, Wydział Wychowania Fizycznego Studium Nauczycielskiego, Instytut Kultury Fizycznej Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Wydział Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Szczecińskiego i od 1995 roku, po gruntownym remoncie Rektorat Uniwersytetu Szczecińskiego.<br /> <br /> Budynek został wpisany na wojewódzką listę zabytków w marcu 2003 roku.</p>
Sala Księcia Bogusława X Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie (wejście B)<p>Zamek składa się ze Skrzydła Północnego, Południowego, Wschodniego, Środkowego, Zachodniego i Menniczego , a ponadto Wieży Zegarowej, Więziennej i Dzwonów. Centralnym Placem na Zamku jest Duży Dziedziniec. W zamku można oglądać m in. sarkofagi Książąt Pomorskich i oryginalne mapy Szczecina, pochodzące z różnych okresów historycznych.<br /> <br /> Do zwiedzania udostępnionych jest wiele sal wystawowych, zwłaszcza w Skrzydle Północnym Barnima III. Osoby nie lubiące zwiedzać w konwencjonalny sposób z pewnością zaciekawi Sala Czarownic, gdzie wyświetlana jest prezentacja multimedialna w mrocznej scenerii, opowiadana przez Sydonię von Borck. Kobieta nieszczęśliwie zakochana w jednym z książąt Pomorskich, spalona na stosie opowiada w niej o klątwie ciążącej na rodzie Gryfitów.<br /> <br /> Interesującym miejscem na Zamku, jest Wieża Zegarowa na której znajduje się zegar z maszkaronem. Na jego wąsach oparte są wskazówki. Innymi wartymi uwagi punktami jest m in. pomnik Ottona z Bambergu znajdujący się w Wieży Dzwonów, przy wejściu na Duży Dziedziniec. <br /> <br /> Na terenie zamku znajduje się informacja turystyczna, gdzie zasięgnąć można wszystkich niezbędnych informacji pomocnych w procesie zwiedzania. Wiele atrakcji w zamku jest dostępnych dla niepełnosprawnych.</p>
Samoobsługowa stacja naprawy rowerów
Samoobsługowa stacja naprawy rowerów
Samoobsługowa stacja naprawy rowerów
Samoobsługowa stacja naprawy rowerów<p>Stacja znajduje się przy wejściu do supermarketu budowlanego. </p>
Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej w Szczecinie<p>Sanktuarium jest jednym z punktów na trasie szlaku pielgrzymkowego Pomorskiej Drogi św. Jakuba. Pomorska Droga św. Jakuba funkcjonuje jako jedna z tras w obrębie Europejskiego Szlak Kulturowego Dróg św. Jakuba i stanowi jedną z jakubowych dróg wiodących przez Polskę</p>
Staw Klasztorny<p>Staw Klasztorny (niem. Unter Teich) to sztucznie utworzony zbiornik wodny, którego początki sięgają czasów średniowiecza. Wtedy to przepływającą obecnie rzekę Płonia spiętrzono w tym miejscu na potrzeby wybudowanego tu młyna wodnego. Tereny stawu wraz z młynem (dziś już nie istniejącym) były wówczas własnością klasztoru cystersów w Kołbaczu. Obecnie Staw Klasztorny to rybny staw będący popularnym łowiskiem wśród wędkarzy. Wchodzi on w skład powołanego uchwałą rady miejskiej z 1994 r. zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Jezierzyce. W drugiej połowie XVIII w. nieopodal stawu, przy dzisiejszej ul. Mostowej powstał młyn, który w XIX w. został przekształcony w restaurację noszącą nazwę Kellerbecker Mühle. Restauracja, w której znajdowały się również miejsca noclegowe stanowiła wówczas główne miejsce spotkań mieszkańców włączonej w 1939 r. do Szczecina wsi Jezierzyce. Po drugiej wojnie światowej budynek został rozebrany w celu pozyskania materiału budowlanego, do dziś zachowały się jedynie fundamenty młyna. </p>
Staw Wędkarski<p>Staw Wędkarski to sztuczny zbiornik wodny, utworzony w latach 70. XX w. Na późniejszych planach miasta bywał niekiedy błędnie określany jako Staw Uroczysko, co jest niezgodne ze stanem faktycznym, gdyż staw o tej nazwie znajduje się nieco dalej na północ, w Dolinie Siedmiu Młynów. Staw powstał przy okazji przepuszczenia kanałem podziemnym części wód przepływającej nieopodal rzeki Osówka do jeziora Głębokiego na co wpływ miało stale postępujące zanieczyszczenie jeziora, a co za tym idzie konieczność doprowadzenia do niego czystych wód. W późniejszym czasie staw zarybiono wskutek czego stał się on popularnym miejscem wśród wędkarzy, co wyjaśnia genezę jego nazwy. W bezpośrednim pobliżu stawu znajduje się urokliwa restauracja zaś wzdłuż jego brzegów ustawione są ławki, kosze na śmieci i tablice informacyjne. Przebiegają tędy cztery szlaki turystyczne (szlak niebieski, szlak czerwony, szlak Pokoju oraz szlak Puszczy Wkrzańskiej).</p>
Syrenie Stawy<p>Uznawane za jedno z najpiękniejszych w Szczecinie założenie parkowe z różnorodnym drzewostanem oraz zapleczem gastronomicznym i usługowym, zostało wyodrębnione pod koniec XIX w. pod nazwą Park Fundacji Arndta. Nazwa parku wzięła się od założonego w tym miejscu przez Johannesa Quistorpa sanatorium dla fundacji im. E. M. Arndta. Jego centralny punkt stanowiły Syrenie Stawy, wraz ze znajdującą się u jego brzegu restauracją Lipowy Dwór. Po przeciwnej stronie dzisiejszej ul. Wincentego Pola usytuowany był niewielki cmentarz. Przy ulicy Międzyparkowej znajduje się jedyny ocalały po wojnie budynek w parku – domek myśliwski, będący dawniej domkiem dla pracowników leśnych. Pozostałe zabudowania należące do sanatorium uległy zniszczeniu podczas drugiej wojny światowej i dziś pozostały po nich jedynie fundamenty. Po wojnie park nazwano Parkiem Słowackiego. Nazwa ta nie przyjęła się jednak wśród mieszkańców, z biegiem czasu znikając także z planów miasta, wskutek czego dziś jest ona niemalże nieużywana, a tereny parku uznaje się za południowe rubieże Parku Leśnego Arkońskiego. Na początku XXI w. powstał projekt utworzenia w tym miejscu ogrodu botanicznego wraz z fontannami, oranżerią, czy zieloną szkołą. Pierwszym etapem projektu było oczyszczenie Syrenich Stawów w 2012 r.</p>
<p>Syrenie Stawy to kilka połączonych ze sobą zbiorników wodnych, które powstały w zagłębieniach po wydobywanym dawniej w tym miejscu torfie. Są one zasilane wodami przepływającej tędy rzeki Osówki. Teren, na którym znajdują się stawy jest silnie zabagniony, wobec czego dostęp bezpośrednio do brzegów jest znacznie utrudniony. Na terenie Syrenich Stawów utworzono alejki spacerowe i wiaty piknikowe. Jest to idealne miejsce na spacer i relaks.</p>
Szczecin - dawny Teatr Miejski<p>Zdjęcie archiwalne przedstawiające Teatr Miejski – w latach swojego istnienia uważany za jeden z nowocześniejszych obiektów na terenie ówczesnych Niemiec. W czasie II wojny światowej został on nieznacznie uszkodzony, pomimo szans na odbudowę wyburzono go w 1954 r. Po lewej stronie widoczny kościół pw. świętych Piotra i Pawła, a po prawej wieża Zamku Książąt Pomorskich.</p>
Szczecin - Zamek Książąt Pomorskiach<p>Brama prowadząca na dziedziniec Zamku Książąt Pomorskich z obecnej ul. Kuśnierskiej.</p>
Szkoła Stargardinum<p>Szkoła Stargardinum to trzykondygnacyjna, ceglana kamienica wybudowana w 1875 roku. Od początku służyła celom edukacyjnym - na początku mieściła się tam szkoła średnia dla dziewcząt a następnie od 1936 r. szkoła średnia dla chłopców. Po II wojnie światowej zlokalizowano tam szkołę podstawową, później szkołę specjalną, a obecnie jest siedzibą Stargardzkiej Szkoły Wyższej Stargardinum. Główną elewację budynku zdobi pokaźny ryzalit, na którym znajdują się duże okna i bogaty gzyms. Nad oknami widać trzy medaliony.</p>
<p>Zwiedzanie budynku możliwe jest w godzinach pracy szkoły.</p>
Teatr Letni im. Heleny Majdaniec<p><strong>Teatr znajduje się w Parku Kasprowicza. Jest jednym z największych amfiteatrów w Polsce. Oprócz spektakli odbywają się tu również koncerty, festiwale i kabaretony.</strong></p>
<p>Teatr Letni im. Heleny Majdaniec to jeden z największych amfiteatrów w Polsce. Zlokalizowany w Parku Kasprowicza, przy jeziorze o wdzięcznej nazwie Rusałka. Naturalna skarpa zapewnia wspaniałą akustykę, a otoczenie zieleni gwarantuje przyjemną atmosferę.</p>
<p>Współczesny Teatr Letni powstał na miejscu poniemieckiej sceny estradowej. Pierwotnie otoczony był kaskadami fontann, w których obecnie na miejscu wody zobaczyć można kwiaty. W najbliższej okolicy znajdują się dzieła artystyczne, mające dopełniać amfiteatr. Jest tu uwielbiana przez dzieci konstrukcja „Ogniste ptaki” Władysława Hasiora, „Tańcząca para” Ryszarda Chachulskiego, czy mozaika Piotra Wieczorka.</p>
<p>Szczeciński amfiteatr to miejsce, które warto odwiedzić spacerując alejkami Parku Kasprowicza. Można tu przysiąść, odpocząć, nacieszyć się pięknem przyrody. Przede wszystkim jest to jednak jedna z największych i najpopularniejszych scen w Szczecinie. Odbywają się tu różnego rodzaju imprezy. Można się tu pośmiać przy kabaretach, wzruszyć podczas spektakli operowych. Amfiteatr gości też gwiazdy muzyki zarówno polskiej, jak i zagranicznej. Grali tu: Kult, Budka Suflera, Drupi, Omega i wielu, wielu innych.</p>
<p>Teatr Letni jest więc obowiązkowym miejscem na trasie zwiedzania Szczecina, jako miejsce rozrywki, wypoczynku i dobrej zabawy. Jest to również doskonały punkt startowy do wycieczki po Parku Kasprowicza i pobliskich lasach.</p>
Teatr Piwnica przy Krypcie<p>Teatr „Piwnica przy Krypcie" powstał w 2015 roku po modernizacji Skrzydła Północnego Zamku łącząc w jedną przestrzeń teatralną historyczne sceny Zamku: Teatr Krypta (który działał od 1965 r.) oraz scenę kabaretową Piwnica przy Krypcie (która istniała od 1990 r.).</p>
<p>W Zamku od lat działa Teatr „Piwnica przy Krypcie”. Funkcjonuje jako teatr komediowy, miejsce prezentacji sztuki i scena amatorska. Odbywają się w nim spektakle kabaretowe i dramatyczne, koncerty, recitale, przedstawienia teatralne dla dzieci, spotkania literackie, wernisaże, przedstawienia amatorskie. Ważnym elementem składowym instytucji jest również edukacja artystyczna oraz przeglądy ruchu amatorskiego na szczeblu powiatowym i wojewódzkim.</p>
<p> </p>
<p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> </p>
TWORZĘ SIĘ (galeria sztuki dla dzieci i młodzieży)<p>TWORZĘ SIĘ to galeria sztuki dla dzieci i młodzieży realizująca autorski program edukacji artystycznej, opracowany przez Fundację Las Sztuki. Celem nowego miejsca jest pobudzanie twórczego rozwoju młodych mieszkańców Szczecina oraz kształtowanie świadomych i wrażliwych uczestników życia społecznego. Twórcom zależy na powstaniu miejsca intrygującego i przyjaznego dzieciom wszystkich środowisk, w którym można tworzyć i wypowiadać się bez ograniczeń.<br /> Przestrzeń nowej galerii podzielona jest na dwie części:<br /> - edukacyjną, w której odbywają się warsztaty, pokazy filmów, wykłady i spotkania<br /> - wystawienniczą, w której prezentowane są wystawy tworzone dla dzieci ale również przez dzieci, a także efekty działań twórczych</p>
Urząd Miasta Szczecin<p><strong>Urząd sąsiadujący z rozległym parkiem Jasne Błonia mieści się w zabytkowym gmachu z początku XX w. Budynki główne otaczają sporej wielkości dziedziniec wewnętrzny.</strong></p>
<p>Decyzję o budowie obecnego gmachu Urzędu Miasta podjęto już w 1921 roku. Budynek miał być przeznaczony na siedzibę głównego urzędu administracyjnego Prowincji Pomorskiej. W 1924 roku wzniesiono centralną część, rok później dobudowano skrzydło wschodnie, a w 1927 roku pozostałe obiekty. Całość została zaprojektowana przez dr. inż. Georga Steinmetza, plany zakładały wkomponowanie obiektu w ciąg parku założonego przez Quistorpa. Główne budynki urzędu okalają czworoboczny dziedziniec, we wschodniej części znajduje się dodatkowy dziedziniec wewnętrzny.<br /> <br /> W obiekcie mieściły się gabinety generalnego gubernatora, syndyka prowincji, dyrektora urzędu, głównego kanclerza i kierowników działów techniczny. W latach 1933 -1945 kompleks był siedzibą NSDAP.<br /> <br /> W głównym budynku w centralnej części znajduje się reprezentacyjna klatka schodowa, a na parterze centrala telefoniczna. W lewym skrzydle znajdują się wielkie sale, które przed wojną były przeznaczone do uroczystości i posiedzeń urzędowych. Obecnie w lewym skrzydle odbywają się sesje Rady Miasta, zaś najbardziej okazała sala do 2014 była przeznaczona dla filharmonii. W prawym skrzydle znajdowały się pomieszczenia biurowe i kasowe – do dziś prawe skrzydło jest przeznaczone do obsługi interesantów. Pod budynkiem znajduje się schron o powierzchni 700 m kw, w którym może znaleźć schronienie 500 osób.<br /> <br /> Gmach urzędu został wzniesiony w neobarokowym stylu. Pod centralnym budynkiem utworzono dwa przejazdy, które prowadzą do części parkowej. Początkowo elewacja obiektu była w kolorze zielonym, a mieszkańcy potocznie nazywali go „szpinakowym pałacem”, albo „szpinakowym domem”. W latach 60. XX wieku w wyniku pokrycia ścian zaprawą cementową budynek przybrał szarą barwę. Dopiero w 2011 roku podjęto decyzję o przywróceniu oryginalnej barwy. Od 2013 roku możemy podziwiać zieleń urzędu.<br /> <br /> Gmach Urzędu Miasta został wpisany na wojewódzką listę zabytków w październiku 1995 roku. </p>
Wieniec Zgody<p>Kobylanka, niewielka wieś położona w połowie drogi pomiędzy Szczecinem a Stargardem, w 1460 roku była świadkiem niezwykłego wydarzenia. Burmistrzowie tych dwóch sąsiednich miast podpisali tu układ pokojowy kończący okres tzw. wojny pszennej, która podzieliła oba miasta na blisko 10 lat! Na wieczną pamiątkę<br /> wydarzenia zasadzono lipę, której nadano nazwę Wieniec Zgody. Rośnie w Kobylance do dziś, ale towarzyszą jej inne, nieco młodsze okazy, równo ułożone wzdłuż drogi do Reptowa. Skąd się wzięły? Jaka była przyczyna tak ostrego konfliktu pomiędzy tymi miastami? Czy rozejm w Kobylance zakończył odwieczny zatarg? A wszystko poszło o pewien przywilej, który został nadany mieszkańcom Stargardu jeszcze w XIII wieku. Miasto bowiem posiadało prawo wolnej i bezcłowej żeglugi oraz handlu na rzekach aż do Bałtyku. Niestety prawo to pozostawało w wyraźnej sprzeczności z innym przywilejem, który książę Barnim I nadal Szczecinowi, dającym miastu prawo składu, co w praktyce oznaczało nakaz zawijania do szczecińskiego portu wszystkich jednostek wypływających z terytorium księstwa szczecińskiego. Sprzeczność praw wynikała z podziału administracyjnego, wedle którego Stargard należał do księstwa wołogoskiego, a Szczecin wraz z morskim portem Stargardu do księstwa szczecińskiego. Szczecinianie doskonale zdawali sobie sprawę z potęgi handlowej Stargardu, więc większość swoich działań skierowali na spowolnienie rozwoju handlowego miasta. Rozpoczęły się przepychanki, których głównym podmiotem stał się transport zboża na Odrze i Inie, a także prawo do cła w porcie w Świnoujściu. Wiosną 1454 roku szczeciński kupcy doszczętnie zniszczyli świnoujski port oraz zapalowali południowe ujście Iny. Na odwet Szczecin nie musiał długo czekać i już parę miesięcy później Stargard rozpoczął pobór cła od szczecińskich towarów przewożonych przez miasto w głąb Pomorza Tylnego i Wielkopolski. Oczywiście tego typu potyczek było podczas tego konfliktu znacznie więcej. Najtragiczniejszy był jednak rok 1460, kiedy to w lutym stargardzcy kupcy napadli zbrojnie na Szczecin. W wyniku ciężkich bojów, jakie mieszkańcy miast stoczyli przy Moście Celnym na Odrze, zginęło sześciu strażników, a kilkadziesiąt osób dostało się do niewoli. W czasie odwrotu zniszczono dodatkowo niewielką wieś należącą do Szczecina – Czarną Łąkę, dopuszczając się nawet spalenia kościoła. Tego było za wiele. Wszelkie próby załagodzenia konfliktu nie dawały żadnych rezultatów. Przeróżni mediatorzy, którzy czynnie włączali się do opanowania działań zbrojnych, a którymi byli m.in. książęta Anhaltu, biskupi kamieńscy, a nawet cesarz niemiecki Fryderyk III Habsburg, nie dali rady zażegnać wojny. Nieco uspokojenia przyniósł Sąd Polubowny Miast Hanzeatyckich, w skład którego wchodzili przedstawiciele Strzałowa (Stralsundu), Gryfii (Greifswaldu), Nakła (Anklam) i Dymina (Demmina). Do ostatecznego zakończenia sporu trzeba było czekać do wiosny 1464 roku, kiedy to w Nakle (Anklam) zebrał się sąd rozjemczy i rozpoczęła się mediacja miast należących do Hanzy. Po ponad sześciu miesiącach obrad, w listopadzie, przedstawiciele obu walczących miast podpisali układ pokojowy kończący wojnę pszenną. Nieco wcześniej, w 1460 roku, po tragicznej napaści stargardzian na Szczecin burmistrzowie obu miast spotkali się w połowie drogi, we wsi Kobylanka. Tu w obecności rajców znaczących miast nadbałtyckich zasadzono lipę, która wyrażała gest dobrej woli mający położyć kres walkom o dominację w handlu rzecznym i morskim. Lipa rośnie do dziś, a osiągnięte wówczas porozumienie (wprawdzie krótkotrwałe) odnawiano, spotykając się w Kobylance w kolejne setne rocznice tego wydarzenia. Dzięki tej tradycji obok Wieńca Zgody rośnie jeszcze kilka okazałych lip sadzonych podczas obchodów rocznicowych. Co ciekawe, lipa z XX wieku (zasadzona w 1960 roku) uschła. Czyżby w wyniku niezadowolenia dumnych stargardzian z oficjalnie obowiązującego członu w nazwie miasta – Stargard Szczeciński?</p>
Willa Ippena (Insytut Pamięci Narodowej)<p style="text-align:justify">Willa przy ul. Piotra Skargi 14 powstała w 1927 roku dla armatora Hermanna Otto Ippena. Jej projektantem został Gustav Gauss, który zaprojektował ją w stylu neobarokowym z okazałym szczytem fasady. Niestety projekt nie został zrealizowany, bowiem właściciel postanowił uprościć nieco jego konstrukcję, tuż po zbudowaniu fundamentów. Przedłożył policji budowlanej nowy pomysł na wykonanie obiektu i dzięki temu obecna forma charakteryzuje się wysokim murem oporowym i modernistyczną formą budynku z elementami neobarokowymi. Miasto w połowie lat 30. przejęło budynek od armatora i powierzyło majątek generałowi von Blaskowitzowi jako rezydencję służbową. Urzędował on w niej do czasów zakończenia II wojny światowej. Kilka lat później (początek lat 50.) willa zaczęła służyć radzieckiemu konsulatowi, a następnie konsulatowi Federacji Rosyjskiej aż do 1998 roku. Po jego likwidacji mieścił się tu Północno-Zachodni Oddział Regionalny Powszechnego Banku Kredytowego. Zaraz po wprowadzeniu się tu nowych lokatorów odbył się w willi remont generalny. Obecnie od 2009 roku swoją siedzibę mają tutaj: Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej szczecińskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej a także Oddziałowa Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Willa Ippena jest jedną z najmłodszych willi wybudowanych na dawnej szczecińskiej dzielnicy Westendu. Obiekt wpisany został na listę zabytków nieruchomych. Założycielem spółki, która wykupiła grunty ziemskie pod budowę nowej dzielnicy był Johannes Quistorp, który prowadził interesy razem ze swoim synem a także przyjacielem Augustem Hornem. Ulica Piotra Skargi należała administracyjnie do wspomnianych ziem. Dziś dawny Westend wspomina się jako luksusowe osiedle dla bogatych przedsiębiorców.</p>
Willa Krugera<p>Willa powstała w 1928 roku dla fabrykanta Emila Krugera. Wykonana jest w stylu historyzmu z elementami art deco, niezwykle popularnego w czasach powstawania budynku. Dwa style są nieco sprzeczne ze sobą, jednak razem tworzą obraz symetrycznej formy budynku, wykonanej z materiałów, które wówczas niedostępne były dla biedniejszych warstw społecznych. Wykonanie fasady świadczy o inspiracji historyzmem. Przy oglądaniu obiektu warto zwrócić uwagę na geometryczne rozstawienie okien, pilastrów i ciekawy portyk w centralnym punkcie obiektu. Willa powstała według projektu szczecińskiego architekta Schula. W 1939 roku zmienił się właściciel willi. Został nim Gebhard Holtz. Willa przetrwała wojnę, jednak do lat 60. XX wieku była opuszczona. Dopiero wtedy stworzono w niej Wojewódzką Przychodnię Alergologiczną. Willa Krugera podobnie jak willa Ippena jest jedną z najmłodszych willi wybudowanych na dawnej szczecińskiej dzielnicy Westendu jako obiekt wpisany na listę zabytków nieruchomych. Założycielem spółki, która wykupiła grunty ziemskie pod budowę nowej dzielnicy był Johannes Quistorp, który prowadził interesy razem ze swoim synem, a także przyjacielem Augustem Hornem.</p>
Wnętrze apteki<p>Trzykondygnacyjna kamienica przy al. Jana Pawła II 42 została zaprojektowana pod koniec XIX wieku przez Jerzego Sommenstuhla. Eklektyczny budynek na frontowej elewacji ma zdobienia w formie pnących się roślin. W centralnej części elewacji umieszczono podobiznę maszkarona ze skrzydłami nietoperza, odnajdziemy także emblemat z cyrklem i ekierką oraz koronę, sowę otoczoną orlimi skrzydłami. Całość jest zwieńczona wyrzeźbioną szarfą z napisem „A.D. 1898”.</p>
<p>Na parterze kamienicy mieści się apteka, która została założona przez dr. Luckenbacha. Pomimo tego, że budynek znacznie ucierpiał podczas nalotów alianckich do naszych czasów przetrwało wnętrze apteki wraz z zachowaną stolarką okienną.</p>
<p>Pomieszczenie przeznaczone na aptekę do dziś pełni swoją funkcję. Wewnątrz odnajdziemy oryginalny biurko, stolik, szafa, zegar, boazeria, poniemieckie naczynia, wyposażenie głównej sali. Wnętrze apteki przy al. Jana Pawła II zostało wpisane na wojewódzką listę zabytków w styczniu 1977 roku. </p>
Wyspa Łasztownia w Szczecinie<p>Nazwa Łasztownia (łac. Lastadia) wywodzi się od łacińskich słów lastagium, lestagium, lastadium. Określały one ciężar ładunku. W XIV wieku łaszt (last) stał się powszechnie używaną miarą ładunku zabieranego przez statki. Za jej pomocą podawano również ilości towarów sypkich, głównie zboża.<br /> <br /> Znając etymologię nazwy łatwo można się domyśleć jej przeznaczenia. Do celów portowych była jednak wykorzystywana od 1283 roku. Pierwotnie wyspa była zdecydowanie mniejsza. Można powiedzieć, że była kępą przybrzeżną naprzeciw obecnego Mostu Długiego.<br /> <br /> Dzisiejsza Łasztownia leżała na trasie szlaku wiodącego do Szczecina z Dąbia. We wspomnianym 1283 roku Szczecin nabył prawa do wyspy. Zakup był podyktowany dynamicznie rozwijającym się portem handlowym i związanym z tym zwiększonym ruchem towarów. Miasto potrzebowało nowych terenów pod rozbudowę. Na wyspie zbudowano drewniane nadbrzeża i pomosty do załadunku i wyładunku towarów. Nie zabrakło również żurawia przeładunkowego, spichlerzy i składów innych towarów.<br /> <br /> Dalszy dynamiczny rozwój portu spowodował zajęcie kolejnej wyspy. XIV-wieczne źródła mianem Łasztowni nazywają już wszystkie wyspy na północ od Parnicy. Poszczególne rejony Łasztowni dookreślano, do głównej dodając nazwę zakładu, np. zbudowana w 1500 roku Stocznia Łasztownia (schippbuwer lastadie).<br /> <br /> W XVII wieku Łasztownię uznano za strategiczny punkt, wobec czego została otoczona ziemnymi wałami. Usypano je wzdłuż obecnego Bulwaru Gdańskiego i ulicy Władysława IV. W 1727 roku zostały zbudowane kamienne bramy: Parnicka i Kozia. W XIX wieku fortyfikacje zostały uznane za niepotrzebne, wobec czego zostały rozebrane.<br /> <br /> Obecnie zachowany układ ulic pochodzi z I połowy XVIII wieku i wiążę się z uporządkowaniem terenu Łasztowni za czasów panowania króla pruskiego Fryderyka Wilhelma I. Na przełomie XIX i XX wieku XVIII-wieczna zabudowa w większości została zastąpiona nową, powstałą w stylu secesyjnym. Głód mieszkaniowy spowodował, że na dotychczas portowej wyspie zaczęto wznosić kamienice czynszowe dla robotników. Budowano również fabryki i zakłady produkcyjne, takie jak cukrownia (obecnie Przedsiębiorstwo Przemysłu Cukierniczego "Gryf" S.A.).<br /> <br /> W latach drugiej wojny światowej Łasztownia została zbombardowana podczas regularnych nalotów alianckich (1942-1944). Po wojnie Łasztownia została dynamicznie zabudowana przez firmy związane z morzem. Mają tu swoje siedziby m. in. Polska Żegluga Morska, Żegluga Szczecińska czy Urząd Celny. Część powstałych w boomie budowlanym obiektów stoi obecnie pusta. Przyciągają one wydarzenia kulturalne, takie jak plenerowe spektakle czy festiwale muzyki.</p>
Zamek Książąt Pomorskich - Duży Dziedziniec w Szczecinie<p>Conocne iluminacje.</p>
Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie<p><strong>Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie<br /></strong> <br />Renesansowy Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie, położony na wzgórzu w pobliżu Odry, to jeden z najważniejszych zabytków Pomorza Zachodniego. W przeszłości był rezydencją Gryfitów – dynastii panującej w Księstwie Pomorskim od XII w. do 1637 r. <br /> <br />Obecny kształt zabytku jest odbiciem jego burzliwej historii. Nad pięcioskrzydłowym gmachem z dwoma dziedzińcami – Dużym i Menniczym, górują wieże: Dzwonów, Więzienna i Zegarowa. Fasady zamku zdobią późnogotyckie maswerki i renesansowe attyki. Uwagę przykuwają: barokowy zegar z maszkaronem i postacią błazna, płyty Barnima III i Barnima XI, Filipa II i Franciszka I, figura biskupa Ottona z Bambergu. We wnętrzach zamkowych znajduje się m.in. Cela Czarownic z replikami narzędzi kar i tortur, poświęcona straconej po oskarżeniu o czary Sydonii von Borck, a także Gabinet Lubinusa, wybitnego kartografa z XVII w., z cennym egzemplarzem Wielkiej Mapy Księstwa Pomorskiego jego autorstwa (ponowne otwarcie po zakończeniu wielkiej modernizacji na terenie Zamku). Szczególnym miejscem jest Krypta Gryfitów z sarkofagami dawnych władców Księstwa. Na dachu Skrzydła Północnego znajduje się Taras Książęcy, z którego, podobnie jak z Wieży Dzwonów – najwyższego punktu widokowego w zamku – roztacza się imponujący widok na Szczecin.<br /> <br />Zabytkiem zarządza mieszcząca się w nim samorządowa instytucja pod nazwą Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie, jedna z największych instytucji kultury na Pomorzu Zachodnim. Prowadzi ona własne galerie wystawowe, Kino Zamek, Teatr Piwnica przy Krypcie oraz Centrum Informacji Kulturalnej i Turystycznej (CIKiT), organizuje liczne wydarzenia kulturalne: wystawy, koncerty, spotkania i zajęcia edukacyjne, warsztaty, konferencje, wykłady oraz popularne imprezy plenerowe, jak np. coroczne Święto Gryfa z Turniejem Rycerskim czy Noc Kupały. <br /> <br />Swoje siedziby w zamku mają również Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego i Opera na Zamku.<br /> <br />Do zamku można wygodnie dotrzeć z dworca głównego PKP i PKS nie tylko komunikacją miejską, ale także pieszo. <br /> <br />Więcej informacji: <a href="https://zamek.szczecin.pl/" target="_blank" rel="noopener noreferrer">zamek.szczecin.pl</a> oraz na Facebooku: <a href="facebook.com/zamek.szczecin" target="_blank" rel="noopener noreferrer">facebook.com/zamek.szczecin</a>.</p>
Zamek w Pęzinie<p>Około 10 km od Stargardu, w niewielkiej wsi Pęzino, znajduje się jeden z najpiękniejszych zamków zakonno-rycerskich na całym Pomorzu. Pięknie położony niedaleko ujścia niewielkiej Pęzinki do nieco tylko większej Krąpieli, otoczony jest rozległym, ładnie zagospodarowanym parkiem. Zamek posiada bardzo bogatą historię, która odzwierciedla się w bogatej mieszance stylów: gotyku, renesansu i neogotyku. Wprawdzie pierwsze wzmianki o budowie zamku warownego w Pęzinie pochodzą już z XIII wieku, kiedy to właściciele wsi, rycerze z rodu Pansin, wznieśli w tym miejscu drewniano-ziemną warownię, to jednak historia jednego z najbardziej znanych zamków tej części Pomorza zaczęła się pod koniec wieku XIV. Wówczas to okoliczne ziemie nabyli joannici – rycerze Zakonu Szpitalników św. Jana Jerozolimskiego z Rodos i z Malty. Oni też rozpoczęli budowę kamienno-ceglanego zamku na wzór istniejących już podobnych obiektów w Swobnicy i Łagowie. Podobnie jak w tamtych warowniach zamek otaczały głębokie fosy, a sama bryła postawiona została na planie czworoboku z jednym skrzydłem mieszkalnym i wieżą w jednym z narożników. Pod koniec XV wieku pęziński zamek był nawet siedzibą zakonnej komandorii. To właśnie z tego okresu zachowały się najstarsze fragmenty zamku – odbudowana cylindryczna wieża oraz fragmenty południowego, gotyckiego skrzydła, przylegającego bezpośrednio do wieży. W dolnej, kwadratowej części dwuczłonowej wieży mieścił się niegdyś loch głodowy. Do najdawniejszych części budowli należą też ruiny kamiennej budowli, najprawdopodobniej kaplicy, znajdujące się tuż przy głównym wejściu na zamek. Główna brama na dziedziniec znajdowała się mniej więcej w tym samym miejscu, gdzie jest obecnie, to jest około siedmiu metrów od wieży, i prowadził do niej most zwodzony rozwieszony ponad fosą. Obronny charakter warowni podkreślały wysokie na ponad 25 metrów mury obwodowe oraz brak okien od strony zewnętrznej. W przeciwieństwie do stanu obecnego, wszystkie otwory okienne skierowane były jedynie na dziedziniec. W XVI wieku za cenę 7000 guldenów zamek wraz z całą wsią kupił od zakonników „czarny rycerz” Henryk von Borck – przedstawiciel jednego z najzamożniejszych i najbardziej znanych rodów Pomorza. Z fundacji Henryka Borka w połowie XVI wieku zmodernizowano skrzydło mieszkalne, nadając mu elementy charakterystyczne dla późnego gotyku. W tym czasie wzniesiono również we wsi kościół, który od razu stał się miejscem pochówku członków rodziny. Największe zmiany w kształcie zamku poczynił Maciej Borko, który ufundował reprezentacyjne skrzydło zachodnie, zwieńczone bogato zdobionym szczytem w stylu już renesansowym. W wyniku zasypania fosy powstała nowa brama wjazdowa oraz liczne zabudowania gospodarcze na terenie przedzamcza. Powstała wówczas część zamku zachwyca swoim rozmachem do dziś. To najpiękniejszy fragment budowli udostępniony do zwiedzania, po uprzednim uzgodnieniu z obecnym właścicielem zamku. Szerokie klatki schodowe, przestronne wnętrza i ciekawe elementy wystroju wnętrza można zobaczyć w odbudowanym po zniszczeniach wojennych skrzydle zachodnim zamku. Na uwagę zasługują kominki, jak również… zamkowa latryna na drugim piętrze. Rodzina Borków władała zamkiem ponad 200 lat, przekazując go na skutek koligacji małżeńskich w XVII wieku Puttkamerom, którzy byli właścicielami zamku aż do 1945 roku. To za ich przyczyną przebudowano wschodnie skrzydło zamku, nadając mu cech neogotyckich, z całym bogactwem elementów dekoracyjnych, w tym imponującym tarasem wychodzącym na ogród. Wyburzono również wszystkie zabudowania gospodarcze, poszerzając tym samym park aż do koryta Pęzinki. Dodatkowo założono romantyczny ogród z altanką, widoczną po wschodniej stronie od głównego wejścia na zamek. Po drugiej wojnie światowej zamek przekazano na mieszkania prywatne, przez co uległ znacznej dewastacji. Przekazany później na potrzeby PGR (Państwowe Gospodarstwo Rolne) był wprawdzie remontowany, ale prawdziwej renowacji doczekał się dopiero pod koniec lat 80. ubiegłego wieku. Obecnie jest w rękach prywatnych, ale po wcześniejszym uzgodnieniu z właścicielem jest udostępniany do zwiedzania, łącznie z wejściem na wieżę, co jest dużą atrakcją zamku. Będąc w Pęzinie, należy zajrzeć również do XVI-wiecznego kościoła, który powstał z fundacji Henryka Borka, i w którym do dziś zobaczyć można cenne epitafia nagrobne członków rodziny Borków, płyty nagrobne Borków i Puttkamerów, a także bogato zdobioną emporę organową z XVII wieku.</p>
<p>W zamku w Pęzinie organizować można konferencje, sympozja, szkolenia, spotkania firmowe, jak i przyjęcia weselne. Do dyspozycji gości są trzy sale oraz 50 miejsc noclegowych. Imprezy plenerowe odbywać się mogą w otaczającym zamek parku i na dziedzińcu zamkowym.</p>
35
35.5
36
36
35.6
37
37
42.4
31.6
31.7
28.8
34.4
34.8
34
34
34
31.7
18.9
18
17
17
17
16
16
16.4
16.4
16
16.1
16
16.7
17
17.7
20.6
20.6
19.9
19.6
19.6
19.8
20
21
21
21.1
21
21
22
21.5
22
22
22
22.2
24.4
27
27.4
21
20
21
21
21
17.9
19
19
19
18
20
20.1
21
23
24
25.1
26
25.2
24.9
27.1
23
23
23
30.4
31
28.9
25.3
22.3
21.7
21.5
20.3
23.6
23.9
25
25
25.1
25.1
25
25
25.2
26
26
25.8
25.5
25.5
25.7
24.1
23.7
24.3
24.9
24.9
24.4
24.6
23
23
22.5
22.3
22.3
22.7
24.3
23.8
24.4
23.9
25.4
23.6
24.1
23.8
22.5
21.5
21
21
21.1
21
21.7
22
22
20.7
18.3
18
18.3
16.9
16.7
16.7
16.1
16.1
16.5
16.8
16.9
16.3
14.6
15
15.1
15.1
15.1
14.4
14.8
15.6
19.8
19.8
22.2
23.1
26.3
27.5
28.6
28.4
26.9
24.9
25
26.2
26.9
30.3
30.3
30.2
30.3
31
30.8
30.5
31
31
31
31
29.9
30
30
30
30
24.8
25
25
25
25
25
25
25
25
25
24
22.9
22.7
22.5
22.6
22
19
18
10.3
9.2
7.6
6.9
6.1
5.7
0.8
0
1.8
2
2
2
1
1.9
2
2
1
1.2
2
1
0
0
0
2.1
2.3
1.8
1.5
1
1
1
1.8
2
1.9
2
2
2
1.7
1.3
1.3
2
1
1
2
2.8
5.1
2
1
1
1.9
1.4
1.3
1
1.5
1
1.1
2.7
2
2.3
2
1
0.9
1.6
2.1
3.6
5.1
7
2
2.5
3.2
5.2
3.8
2.7
2.2
2
2.3
3.7
3.6
4.3
4.6
2.6
2.1
1
0
0.9
1
1
0.9
0.9
1
1
1
1
1.1
1.4
1.4
1.1
1
0.5
1.3
1
1.8
3
3
2.9
1.6
1.9
2
2
2
2
2
2.5
3
4.9
4.9
5.6
8
8.4
7.7
7.5
7.5
8
16.8
17
17.8
18.7
21.3
24
24.3
25
25
26
25.9
29
28
27
27
25.7
25.7
25.7
25
23.9
23.2
23
24.1
26.1
26.5
26.4
27.9
27.3
28.3
26.5
29
28.7
28.7
23
23
23
19.8
18.9
14.9
17.7
17.7
17.6
17.6
17.8
18.5
18.5
16.7
17
17
18.1
18.1
18.1
17.6
17.9
17.9
17.5
17.5
18
18
18.5
18.5
18.5
18.5
16.4
16.4
17
17
17.4
17.4
18.7
17.8
17.5
17.7
17.3
17
17.5
17.6
19
20.7
20
15.9
15.9
16.9
16
19.4
19.2
19
19
19.4
17
17
17.1
16
20.9
20.2
19.5
17.7
15.7
14.9
13.2
13.2
20.5
21.3
22.3
22.3
25.1
25.1
26
26
26.4
29.3
33.1
35
34.4
35.7
35
36
38.3
38.1
36.3
35.8
35.3
33.7
32
33
33
31.8
31
32.7
32.5
38.6
38
38
37.8
35.3
35.5
35.5
35.7
37
33.9
30
29.7
29.3
29
27
27
26
25.4
25.4
25.7
18
17.8
16
16
16
16
17.5
18
19
19
19
19.9
19
19.7
19.5
19.2
20
20
20
20
19.6
19.9
19.9
20.4
20.4
21.2
21.4
21.3
21.2
22
19.9
19.5
19.4
19.8
20
20
20
27.4
28.1
28.6
31
29
29
29
29.2
31
31
34
34
34
34
34.2
34
34
33.9
33.4
34.7
35
35
35
33.8
33.8
30
30
29.7
29.5
29.2
29.3
29.3
29.9
30
32
32.4
32.4
33.2
35
35.4
34
33.4
33.2
32.5
32.5
32.1
32.1
31
31
31.7
30.2
28.2
28.2
27.4
27.3
27.3
29
30
30
25
25
25
25.5
25.3
26.9
26.2
26.2
25.3
23
23
22.2
22
21.9
20.5
19
19.3
19
19.2
19.9
19.6
20.1
20.2
21
21
19.3
19
19
19.1
19.7
20
21
20.3
20
20
21.1
22.4
26.6
26.2
26.6
28.9
30.9
31
31.8
32.9
36.4
36.6
34
34
34
33.7
32
34
39.7
42
42
42.7
42.7
38.7
38.7
43.1
46.4
46
47
47.5
49.7
48.6
48.6
48
48
48
47
46
44.7
43.5
42
41.5
43
45.9
50
51
51
51
51
49.2
46.1
41.9
39
41
43.8
45.8
48.5
53.4
55
54.7
57
57
56.7
55
54.7
53.5
53.3
53
48
47.7
45.6
44.4
43.2
42.6
42.1
42.1
42.1
42
43.6
43.8
43.8
43.3
46
46.9
46.9
47
48
47.2
47
47.7
48
49.9
56
61
61
61
61.1
62
62
63
62.2
62
62
62.1
63
62.9
63
61.3
60.8
60.9
61
61.7
61.1
61
61
60.5
59.6
59
58.3
58.9
59
59
57
58
58.2
59.4
59.8
58.9
60
61.6
62.3
65.9
67.3
67
68
69.2
68.4
69.3
63.9
64
66.1
67.7
67
66.9
67
67
67
67
67.4
67
66
66
66.5
65.8
66.5
67
68
67.2
67
68.8
68
70.9
70.7
69
68.7
68
67
65.6
70.7
75.3
76.5
77.9
72.7
69.6
68
73.1
75
75
77
76
78
77.9
78
77.3
77
77.6
78.7
79
85.2
84.6
84
82
78.6
78.3
78.3
79.8
86.3
100
99.7
99.7
102.3
103
103.8
100.3
100.1
101.6
102
104
104.3
104.9
108.5
108.5
104.8
106.2
108
108
110.1
110.1
108.9
109.7
109.7
112.2
112.7
113
109.3
112
111.7
111
109.7
106.5
102.1
102
101.4
97
90.5
87.1
94.6
92.9
92.2
92.1
89.6
93.5
95.1
93.5
96
95
100
100
101
102
104
109.6
112.2
114.9
112
120
123.6
125.2
129.3
130
130.2
130
132.8
134
134.9
136.2
139.5
140.9
137.7
137
136.8
135.5
137.4
135
129
128.6
125.7
123.9
124.6
123.4
124.3
123.8
122.5
123
123
127.3
129.5
126.6
127.9
127.5
125.1
130.6
128
125.5
127.7
128.9
127.8
126.8
126.8
125.4
127
128
127.3
125
125
123.7