Budynek dawnego szpitala

Szpital miejski powstawał etapami. Jego najstarsza część została zbudowana w 1853 roku. Był to szpital dysponujący zaledwie trzydziestoma łóżkami, szybko więc okazało się, że jest to niewystarczające, zwłaszcza, że miasto rozwijało się dynamicznie, mieszkańców przybywało, na dodatek często pojawiały się epidemie. W 1894 roku powstał więc dodatkowo szpital zakaźny  a w 1904 zdecydowano o rozbudowie szpitala tak, by obsługiwał mieszkańców miasta i sąsiednich wsi. Dlatego też obiekt ten był budowany wieloetapowo, a jego wygląd zróżnicowany pod względem form architektonicznych i wystroju wyraźnie obrazuje poszczególne etapy rozbudowy. Jako pierwsza zbudowana została obecna, centralna część  szpitala. Początkowo był to niewielki parterowy budynek z czerwonej cegły, nieotynkowany, jedynie na trójkątnym szczycie wieńczącym centralny ryzalit umieszczono napis „Krankenhaus”. W 1894 roku wybudowano oddziała zakaźny, wówczas jako samodzielny, parterowy budynek, który po kolejnych przebudowach został włączony w skrzydło południowe.  Zachodnia część szpitala została wzniesiona w 1906 roku w stylu niemieckiego historyzmu, typowego dla tego regionu w tym okresie. Projektantem był architekt o nazwisku Frantz, zaś budynek z cegły ceramicznej, zdobiony licznymi detalami architektonicznymi zarówno z cegły, jak i kamienia otrzymał jeszcze ryglowe wystawki  dachowe i drewnianą werandę, które w ciekawy sposób urozmaiciły jego wygląd. Ta część szpitala dobudowana do ściany szczytowej starszego budynku przejęła funkcje głównej reprezentacyjnej części szpitala i otrzymało okazałe, zdobne wejście do którego prowadziła z ulicy (oddzielonej od terenu szpitala drewniano – ceglanym płotem) równie okazała bramka z łukowatym nadprożem.

Kolejna rozbudowa miała miejsce na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku. Wówczas to rozbudowano szpital podwyższając  budynki o jedno piętro użytkowe oraz poddasze kryjące również dodatkowe pomieszczenia. Przy okazji tego remontu zmieniony został częściowo również pierwotny układ pomieszczeń na parterze i wymieniona stolarka. Nowe elementy z tego okresu mają styl modernistyczny z charakterystycznymi regularnymi  łączeniami elementów ceglanych i tynkowanych. Poszczególne części szpitala zostały połączone w jedną całość, zlikwidowano ozdobną bramę do tej pory funkcjonującą jako wejście główne, od tej pory brama wjazdowa na szpitalny dziedziniec wraz ze skromniejszą furtką znajdowała się przy najnowszym skrzydle. W takiej formie budynek przetrwał do czasów powojennych, w późniejszych latach był wielokrotnie remontowany i modernizowany, jednakże bez większych zmian wyglądu zewnętrznego. Jest  to obecnie budynek o rozczłonkowanej bryle, składający się z kilku części o zróżnicowanych wysokościach, które to części przykryte są odrębnymi dachami.

W latach powojennych budynek ten pełniąc swą podstawową funkcję szpitalną podlegał różnym strukturom organizacyjnym – zaraz po roku 1945 został przejęty przez Skarb Państwa i stał się Publicznym Szpitalem z Przychodnią, w latach pięćdziesiątych XX wieku był to Szpital Miejski, przemianowany później na Szpital Powiatowy a jeszcze później Szpital Zespołu Opieki Zdrowotnej. Obecnie budynek podlega Starostwu Powiatowemu w Wałczu.