Ogród Dendrologiczny w Przelewicach

Ogród Dendrologiczny w Przelewicach jest miejscem wyjątkowym, ze względu na swoją wartość przyrodniczą, na tle zarówno Pomorza Zachodniego, jak i całej Polski. Na terenie Ogrodu, co roku odwiedzanego przez tysiące turystów, można znaleźć bogatą kolekcję drzew i krzewów z całego świata, rosnących w strefie klimatu umiarkowanego. W odbudowanym XIX-wiecznym pałacu mieszczą się pokoje gościnne, sale szkoleniowe oraz laboratoria.

Historia Ogrodu sięga XIX w., kiedy to właścicielem Przelewic był August Heinrich von Borgstede. Rozpoczął on budowę pałacu w roku 1814 i założył park. Przypuszcza się, że z tamtego okresu pochodzą drzewa, wchodzące w skład Alei Drzew Polskich, tak jak m.in. bukszpany przy Alei Źródliskowej. Kiedy w roku 1879 r. majątek został sprzedany Casparowi Lachmannowi, na terenie Ogrodu założono plantacje sadownicze i warzywniki, co zmieniło układ i rolę parku. W latach 1933 – 1938 tereny zostały przekształcone w kolekcję dendrologiczną przez ówczesnego właściciela, członka Niemieckiego Towarzystwa Dendrologicznego, Conrada von Borsiga. Przebudował on ponad 20 ha, nadając charakteru naturalistycznego parku eksperymentalnego i ten układ podlega ochronie konserwatorskiej do dziś. Po II wojnie światowej teren parku był zarządzany m.in. przez Wojewódzką Radę Narodową, a później PGR, co doprowadziło do dewastacji i zaniechania zabiegów ogrodniczych oraz znacznych strat unikatów w bogatej kolekcji. Obecnie Ogród liczy sobie 45 ha powierzchni, z czego 30 ha zajmuje ogród z zabytkowym pałacem, 15 ha to dawne grunty orne (niedostępne dla zwiedzających), przyłączone w celu rozwijania kolekcji, oraz 1,6 ha szkółek sadowniczych.

Na terenie Ogrodu Dendrologicznego można obecnie spotkać ponad 1200 gatunków drzew, krzewów  i roślin zielnych. Ze względu na łagodny klimat, mogą tu rosnąć rośliny, podatne na działanie niskich temperatur (mrozy), co znacznie wzbogaca album gatunkowy. Ideą założyciela tej wyjątkowej kolekcji roślinności była myśl, że człowiek na Ziemi ma za zadanie właściwe kierowanie przyrodą, dbanie o nią i jej rozwijanie, a dzięki tym działaniom może uzyskać harmonię życia. Stąd na terenie Ogrodu można spotkać okazy z całego świata, pogrupowane tematycznie, tworzące przepiękne kompozycje i współgrające ze sobą. Cały układ Ogrodu jest głęboko przemyślany i dostosowany do wymogów poszczególnych gatunków, dzięki czemu Ogród może poszczycić się imponującą ilością rzadkich roślin. Wartym polecenia jest część ogrodu japońskiego, ze względu na swoje niebywałe walory estetyczne i egzotykę gatunkową. Dodatkowo można na terenie arboretum znaleźć wrzosowisko z kolekcją wrzosów, różaneczników, azalii, przecięte Aleją Róż. Na polanie śródleśnej można wiosną podziwiać całą kaskadę kwitnących przebiśniegów, oczarów, dereni, a tajemniczej aury ruinom mauzoleum dodają buki, jawory, cisy i pnące się bluszcze.

Symbolem Ogrodu Dendrologicznego jest kwiat dawidii chińskiej, który znalazł się w Światowej Czerwonej Księdze roślin ginących i zagrożonych w skali całej Ziemi. Warto dodać, że wspomniany kwiat jest również obecny w herbie gminy Przelewice. Nie dziwi również fakt, że przy tak bogatej i bujnej roślinności, na terenie Ogrodu zamieszkały różnorodne gatunki zwierząt, dodając wartości i życia temu terenowi, czyniąc go czymś więcej, niż zwykłym muzeum na świeżym powietrzu.

Obok wspomnianej dawidii chińskiej, można w zasobach Ogrodu znaleźć takie gatunki roślin, jak różne rodzaje świerków (m.in. tygrysi, Wilsona, Brewera), sosnę drobnokwiatową, klon kosmaty, cedr atlaski, czy też tulejnik amerykański, rannik zimowy lub lepiężnik japoński.

Na terenie Ogrodu mieszkają majestatyczne pawie indyjskie, które swoimi wielobarwnymi trenami upiększają krajobrazy i dodają aury egzotycznej wyprawy w nieznany świat przyrody. Można również spotkać łabędzie nieme, które w Polsce podlegają ochronie gatunkowej. Warto dodać, że choć łabędzie są niemowami, to podczas lotu ich pióra wydają melodyjny świst, który jest słyszalny z dużych odległości. Spośród innych mieszkańców Ogrodu można wymienić sikorkę modrą, zaskrońca zwyczajnego, jaszczurkę zwinkę, rusałkę admirała, żabę śmieszkę, husarza władcę i inne gatunki zwierząt.

Arboretum jest otwarte cały rok, można je zwiedzać zarówno indywidualnie (przewidziane są bilety normalne i ulgowe, dzieci do 3 r. ż. wchodzą bezpłatnie), jak i w grupach zorganizowanych (nie stosuje się odrębnych ulg). Zwiedzanie można uatrakcyjnić, korzystając odpłatnie z pomocy przewodnika, który oprowadza po Ogrodzie i prezentuje jego walory. Poza zwiedzaniem, przewidywane są zajęcia edukacyjne dla szkół (także w wersji bezpłatnej), wykonywane analizy laboratoryjne, m.in. gleb i roślin, organizowane przyjęcia weselne lub sesje fotograficzne i plenery filmowe.