Dom Opata

Ślady osadnictwa na terenie dzisiejszego Kołbacza sięgają VII wieku, w średniowieczu istniał tutaj gród książęcy, a największy wpływ na wieś miał klasztor cystersów.

Zakonnicy przybyli w te rejony w 1173 roku,  zostali sprowadzeni z Danii przez Warcisława Świętoborzyca. Cystersi specjalizowali się w rolnictwie, pobudzili gospodarczo wieś, przyczynili się do budowy najważniejszych obiektów. W średniowieczu Kołbacz uchodził za stolicę „państwa zakonnego”.

W latach 1210-1347 dzięki zakonnikom w Kołbaczu wzniesiono takie budynki jak klasztor, kościół, obiekty gospodarcze i fortyfikacje. We wsi zachowały się liczne cenne zabytki – Kołbacz obok Kamienia Pomorskiego uchodzi za miejscowość z najstarszymi i najciekawszymi obiektami zabytkowymi w województwie zachodniopomorskim.

Z zespołu zabudowań klasztornych, które zostały wybudowane pod koniec XII wieku zachował się tzw. Dom Konwersów, baszta Więzienna, gotycka stodoła i Dom Opata.

Dom Opata został zbudowany przy południowo-wschodnim narożniku klasztoru w XIV wieku. Obiekt jest dwukondygnacyjny oraz podpiwniczony, z pozostałą częścią klasztoru łączył go kryty krużganek. Budynek był wielokrotnie przebudowany, w górnej części odnajdziemy ryglową nadbudowę z XVII-XIX wieku, obiekt jest zwieńczony dwuspadowym dachem. Najciekawszym elementem Domu Opata jest mieszczący się w zachodniej ścianie dwudzielny portal z profilowanymi ościeżami.

W pierwszej połowie XVI wieku po likwidacji zakonu cystersów Dom Opata został przeznaczony na letnią rezydencję książąt pomorskich. W 1721 roku budynek został zajęty przez dzierżawcę majątku. Dom był przebudowywany w XVIII i XIX wieku – modernizacji podległy: układ wnętrz, więźba dachowa oraz pokrycie dachu, zlikwidowano także niektóre elementy charakterystyczne dla gotyku. Na początku XX wieku budynek popadł w ruinę, jeszcze przed wojną obiekt został wyremontowany i przeznaczony na siedzibę sądu rejonowego i mieszkanie sędziego. W czasie drugiej wojny światowej w budynku mieszkali robotnicy najemni, a po jej zakończeniu obiekt został przekazany PGR-owi, a następnie Zootechnicznemu Zakładowi Doświadczalnemu.

W drugiej połowie lat 80. XX wieku dom Opata został wyremontowany. Dziś w budynku funkcjonują gminna biblioteka, kawiarenka internetowa i poczta polska. Obiekt jest dostępny w poniedziałek, środę i czwartek od 11 do 19, zaś we wtorek i piątek od 8 do 16, w weekend instytucje mieszczące się w domu Opata nie działają.