Muzeum Pamiątek 1 Armii Wojska Polskiego oraz Dziejów Ziemi Mieszkowickiej w Mieszkowicach - Oddział w Gozdowicach

Historia Muzeum

16 kwietnia 1965r., w 20-tą rocznicę forsowania Odry zostało otwarte Muzeum Pamiątek Wojsk Inżynieryjnych 1.Armii Wojska Polskiego w Gozdowicach. Powstanie placówki to duża zasługa i inicjatywa saperów, którzy pracowali pod kierownictwem mjr. Konstantego Majchajskiego z Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Inżynieryjnych we Wrocławiu. W budynku znajdowało się sztabowe stanowisko dowodzenia szefa wojsk inżynieryjnych 1. Armii Wojska Polskiego gen. Jerzego Bordziłowskiego oraz dowódcy 6. batalionu pontonowo-mostowego mjr. Aleksandra Kofanowa.

W historii muzeum w Gozdowicach niepoślednią rolę pełnił st. szer. Andrzej Kraska. To dzięki jego umiejętnościom kreślarza i geodety zbudowano modele mostów, plansz i makiety terenu, które miały odzwierciedlać odcinek frontu forsowania rzeki Odry od Gozdowic do Siekierek z 14 -20 kwietnia 1945r. Dalsze losy st. szer. Andrzeja Kraski były jeszcze bardziej związane z muzeum w Gozdowicach, a to za sprawą decyzji mjr. Machajskiego, który po uroczystym otwarciu muzeum 31.05.1965 r. powierzył funkcję pierwszego opiekuna muzeum i oprowadzającego zwiedzających właśnie Andrzejowi Krasce.

W budynku obecnego muzeum w czasie forsowania Odry (14.04-20.04.1945 r.) znajdował się punkt dowodzenia szefa wojsk inżynieryjnych 1. Armii Wojska Polskiego i dowódcy 6. Batalionu Pontonowo-Mostowego. W wyremontowanej w 2013 roku zwiedzający mogą zobaczyć na pierwszym piętrze zrekonstruowany punkt dowodzenia oraz eksponaty związane z wyposażeniem żołnierza niemieckiego, radzieckiego oraz rzeczy znalezione przez stowarzyszenia eksploracyjne na terenie Pomorza Zachodniego.

Na parterze w jednej z sal zwiedzający zobaczą m.in. dokumenty, odznaczenia, broń strzelecką oraz mapy sztabowe z 1945 roku. W kolejnym pomieszczeniu znajdują się makiety przepraw mostowych, pontonowych, umundurowanie i wyposażenie wojsk inżynieryjnych oraz fragment wraku łodzi z lekkiego parku przeprawowego NLP wydobytego z 2016 roku z dna Odry. W trzeciej sali, w szklanej gablocie, zobaczyć można rozmaite miny, granaty i bomby z okresu pierwszej i drugiej wojny światowej. W witrynie muzealnej znajduje na przykład niemiecka mina podlodowa Flascheneismine 42, tego typu mina przeciwpiechotna stosowana była w potencjalnych miejscach przepraw nieprzyjacielskich wojsk. Kolejnym ciekawym okazem jest ćwiczebna niemiecka mina przeciwpancerna typu Topfmine 4531 B wykonana z mieszanki trocin i żywicy. W minie zastosowano szklany zapalnik typu SF1. Korpus zamykano wykonaną ze szkła zakrętką.

Kolejnym ciekawym eksponatem jest odrestaurowany niemiecki motocykl NSU TS 601 z wózkiem bocznym. Eksponat ten został użyczony w 2019 roku. Maszyny tego typu pojawiają się w niemieckich katalogach po raz pierwszy w 1937 roku, niemniej jeździli nim początkowo jedynie kierowcy fabryczni.

Prom w Gozdowicach.

Historia przepraw promowych w Gozdowicach sięga XVIII wieku, wówczas mieszkańcy mogli za sprawą wozów konnych mogli przewozić na drugi brzeg produkty rolne oraz swoje zwierzęta na wypas. W kolejnych latach za sprawą budowy licznych restauracji, ośrodków wypoczynkowych oraz plaży, coraz liczniej zaczynali przybywać turyści z Berlina.

Wraz z zakończeniem działań drugowojennych przestaje funkcjonować swobodna możliwość przepłynięcia na drugi brzeg rzeki. Dopiero w 2007 roku prom bocznokołowiec „Bez Granic” zabiera turystów, rowerzystów w okresie od kwietnia do października na drugą stronę Odry.