Kościół pw. Zmartwychwstania Pańskiego

Najważniejszym i najstarszym zabytkiem Drawska Pomorskiego jest późnogotycki kościół pw. Zmartwychwstania Pańskiego (pierwotnie pw. Najświętszej Marii Panny). Ta potężna budowla należy do najstarszych świątyń halowych, a jej masywna, wysoka na 75 m wieża, do najwyższych na Pomorzu Zachodnim. Drawska fara została wzniesiona prawdopodobnie w XIV w. przez mistrzów tzw. strzechy chorińskiej. W pierwszym etapie budowy powstała trójnawowa hala z ośmioboczną absydą z czerwonej cegły na fundamencie z ozdobnych kamieni granitowych. Dużą wartość architektoniczną stanowią wykonane wówczas boczne, ostrołukowe portale kościoła: północny i południowy, które zdobione są tzw. bestiariuszami. Są to płaskorzeźby na wypalanych płytkach terakotowych z przedstawieniami florystycznymi i postaciami na pół ludzkimi i mitycznymi, których znaczenie nie jest jednoznaczne. Nieco później, bo w XV wieku, do kościoła dobudowano wysoką wieżę na planie kwadratu. Na przestrzeni wieków kościół często padał ofiarą pożarów. Takie miały miejsce w 1534, 1620, 1664 i 1696 roku. Podczas pożogi miasta w 1620 r. sklepienie kościoła zostało tak nadwyrężone, że zawaliło się kilkanaście lat później pewnej niedzieli 1644 roku. Po prowizorycznej odbudowie na kościół spadło kolejne nieszczęście – pożar roku 1664, podczas którego stopiły się nawet dzwony w wieży, których dźwięk określany był mianem najpiękniejszego w Nowej Marchii. Również po tej katastrofie mieszczaństwu udało się odbudować swoją farę, niestety, trzy dziesięciolecia później (1696) po raz kolejny miasto ogarnął pożar. Tym razem szkody wyrządzone w kościele był tak wielkie, że „nie pozostał w nim żaden element drewniany”. Przez rok nabożeństwa musiały odbywać się w młynie miejskim. Prawdziwa odbudowa rozpoczęła się w roku 1701, a już cztery lata później nad nawą i prezbiterium położono nowy, solidny dach. Odbudowę zakończono w 1712 roku, kiedy położono dach nad wyremontowaną wieżą. Kolejna duża przebudowa miała miejsce w latach 1854-55. Dokonano wówczas zmian przede wszystkim we wnętrzu kościoła. Poza tym przebudowano portal zachodni (zachowany do dziś) oraz usunięto wszystkie pochówki spod posadzek świątyni. Ostatnich zmian, dzięki którym drawska świątynia zawdzięcza swój dzisiejszy wygląd, dokonano ponad sto lat temu, w latach 1913-14. Podniesiono wówczas znacznie dach nad nawą i odtworzono sklepienia sieciowe i krzyżowo-żebrowe, a następnie pokryto je punktowymi polichromiami. Wieżę zwieńczono wysmukłym stożkowym hełmem, wykonano sklepienie kruchty oraz barwne witraże. Po drugiej wojnie światowej kościół ponownie stał się świątynią katolicką. W latach 80. i 90. XX wieku, za sprawą ówczesnego proboszcza ks. Mariana Wojnickiego przeprowadzono znaczący remont. Naprawiono więźbę dachową, wymieniono posadzkę i pomalowano całe wnętrze. Pomimo kilkakrotnych zmian i przebudów, jakim poddano świątyni na przestrzeni wieków, zachowała ona do naszych czasów swoją późnogotycką formę. Najstarsze zachowane wyposażenie kościoła pochodzi z XVIII w. Składa się na nie m.in. barokowy drewniany ołtarz główny z 1706 r., ufundowany przez nadwornego zegarmistrza króla szwedzkiego Kaspara Nietarda, z pochodzenia drawszczanina, tego samego, który wykonał słynny zegar na wieży Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie. Z XVIII-wiecznego wyposażenia zachował się także dzwon wykonany w 1753 r. Z połowy XIX w. zaś pochodzi szereg elementów, m.in. ławy kolatorskie, krzesła, misa chrzcielna oraz prospekt organowy. Z początków XX w. zaś pochodzi ambona. Wzrok zwiedzającego z pewnością przyciągną witraże znajdujące się w kruchcie wieży. Podczas przebudowy w roku 1913 ówczesny superintendent Kalmus namówił rodziny szlacheckie z powiatu drawskiego do ufundowania dwóch witraży w wybitych w wieży oknach. Witraż po stronie południowej przedstawia duży herb rodu von Knebel-Doberitz oraz informację o okolicznościach wykonania i renowacji obu witraży. Witraż na ścianie północnej z kolei przedstawia herby innych rodzin-fundatorów: von Brockhausenów, von Borcke, von Griesheim, von Zadow, von Grunberg. Oba witraże zostały wykonane w bogatej kolorystyce według projektu szwajcarskiego architekta Blaue. Ten sam architekt zaprojektował witraże w prezbiterium. Wykonano je dzięki datkom samych mieszkańców. Przedstawiają one duże płaszczyzny, podzielone na mniejsze kwatery i wypełnione szczelnie bogatą kompozycją geometryczną, oraz herby, m.in. Drawska Pomorskiego. Wspomniane już dekoracje portali południowego i północnego, powstałe na samym początku budowy kościoła, są elementem, który wyróżnia drawską świątynię spośród innych na terenie Pomorza Zachodniego. Nie mają one sobie równych ani pod względem formy, ani tematyki bezpośrednich wzorców, poza jedynym, podobnym w treści i formie przykładem w kościele w Dobiegniewie. Były to niewątpliwie nośniki określonych treści wyrażonych symbolicznymi motywami i figurami: osobami, smokami, centaurami, syrenami i innymi zmyślnymi postaciami. Sama treść dekoracji pozostaje w wielu kwestiach do dziś zagadką. Na przestrzeni wielu lat badacze próbowali odczytać znaczenie przedstawień na portalach dochodząc do różnych wniosków.