Muzeum Tradycji Regionalnych – oddział Muzeum Narodowego w Szczecinie

Muzeum Tradycji Regionalnych mieści się w budynku z lat 20. XVIII w., dawnej rezydencji króla pruskiego Fryderyka Wilhelma I. Prezentuje zbiory archeologiczne, etnograficzne oraz związane ze sztuką dawną i współczesną.

Muzeum Tradycji Regionalnych mieści się w barokowym Pałacu Sejmu Stanów, wybudowanym w latach 1726–1727 na zlecenie króla pruskiego Fryderyka Wilhelma I. Budynek zaprojektowany został przez Gerharda Corneliusa de Walrave (1692–1773), autora między innymi słynnej twierdzy w Kłodzku oraz fortyfikacji szczecińskich. Pałac służył jako miejsce obrad samorządu prowincji pomorskiej, a także jako rezydencja króla na czas jego wizyt w Szczecinie.

Nad wejściem umieszczono herb Pomorza, a na szczycie fasady – herb króla Prus na tle panopliów (skrzyżowanych elementów uzbrojenia) i alegoryczne przedstawienia królewskich cnót: Sprawiedliwości (z wagą i mieczem) i Roztropności (postać ze zwierciadłem i wężem). Takie ułożenie herbów nie było przypadkowe miało ono odzwierciedlać podporządkowanie Pomorza Królestwu Prus. Urodę budowli zwiększa boniowana elewacja, ozdobne opaski okienne oraz misterna balustrada balkonu i zewnętrznych schodów. Przestrzeń poddasza ograniczają połacie dachu mansardowego. W latach 1885-1888 gmach uległ rozbudowie (wybudowano wówczas dodatkowe skrzydło, a istniejące od strony ul. Staromłyńskiej - przedłużono).

W okresie międzywojennym pałac przebudowano na siedzibę Pomorskiego Muzeum Krajowego, a po drugiej wojnie światowej budynek przejęło Muzeum Pomorza Zachodniego, obecnie Muzeum Narodowe w Szczecinie. W jego wnętrzach prezentowane są przede wszystkim zabytki sztuki pomorskiej, m.in. portret księcia Filipa I namalowany przez Lucasa Cranacha Młodszego oraz wspaniałe klejnoty książąt pomorskich z XVI/XVII wieku.

Wystawy stałe:

1) Gabinet Pomorski. W zwierciadle monet, banknotów i pieczęci

Ekspozycja podzielona została na trzy części. W pierwszej sali znajdują się pomorskie pieczęcie funkcjonujące w przestrzeni miejskiej od XIV do XIX w. Są to obiekty należące przede wszystkim do władz i urzędów miejskich oraz cechów rzemieślniczych. Treści oddane w polach pieczęci odnoszą się do życia gospodarczego, społecznego, politycznego i religijnego miasta.

W drugiej przestrzeni wystawienniczej można zapoznać się z historią emisji pieniądza zastępczego. Wybuch wojny i trudności wynikające z braku bilonu doprowadziły do wydawania pieniędzy zastępczych w postaci bonów – tzw. notgeldów przez nieuprawnione do tego władze samorządowe oraz osoby prowadzące działalność gospodarczą. W latach 1917-1920 w obiegu pojawiły się również monety.

Trzecia sala ukazuje rolę monety jako środka przekazu informacji. Wystawa odzwierciedla historię monety na Pomorzu w okresie od XII do XIX stulecia. Początek tej drogi wyznaczają dwustronne denary książąt pomorskich bite w XII w.; średniowieczne mennictwo zdominowały emisje miejskie i biskupów kamieńskich; okres nowożytny obfituje w książęce emisje obiegowe i okolicznościowe, utrwalające znane od stuleci znaki. Po wymarciu w 1637 r. dynastii Gryfitów podzielone księstwo znalazło się w dwóch różnych obszarach walutowych. Jego wschodnia część została ściśle związana z państwem brandenburskim, w zachodniej części pomorskie mennictwo kontynuowali władcy szwedzcy. Ostatnie emisje pomorskie powstały w 1808 r. w Stralsundzie.

W tej samej sali znajdują się dwa skarby zawierające monety pomorskie: późnośredniowieczny z Pyrzyc i nowożytny z Choszczna.

2) Złoty wiek Pomorza. Sztuka na dworze książąt pomorskich w XVI i XVII w.

Kolekcja szczecińskiego muzeum jest największym istniejącym zbiorem związanym z działalnością mecenasowską książąt z dynastii Gryfitów. Na wystawie można obejrzeć obrazy, rzeźby oraz wyroby rzemiosła artystycznego. Jednym z najcenniejszych spośród prezentowanych obiektów jest Portret Filipa I pędzla Lucasa Cranacha Młodszego z 1541 roku. Unikatowym zabytkiem kultury dworskiej jest także Drzewo genealogiczne książąt Pomorza Zachodniego, 7-metrowej długości obraz Corneliusa Crommeny’ego z 1598 roku, na którym przedstawiono aż sto pięćdziesiąt pięć osób z rodu Gryfitów. Niezwykle ważną część ekspozycji stanowią wydobyte po drugiej wojnie światowej z krypty szczecińskiego zamku stroje i klejnoty, ze słynną wysadzaną diamentami egretą (ozdobą kołpaka) księcia Franciszka I. Na wystawie zaprezentowany jest również wypożyczony z katedry w Merseburgu Portret księcia Franciszka I na marach, ukazujący księcia w tym samym stroju i z tymi samymi klejnotami, które można obejrzeć na wystawie.

3) Stare Srebra

Wystawa prezentuje wyroby złotnicze ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie. Układ wystawy pozwala prześledzić mody i nurty w złotnictwie europejskim od średniowiecza do secesji. Piękne, wykonane ze szlachetnych kruszców przedmioty są też świadectwem niezwykłych umiejętności dawnych mistrzów. Najstarszym zabytkiem jest owiany legendą złoty pierścień z Pęzina (Pomorze Zachodnie) z około 1200 roku – z postacią rycerza i nierozszyfrowanym jak dotąd napisem. Do najdawniejszych dzieł prezentowanych na wystawie należą również naczynia i sprzęty liturgiczne z terenów Pomorza Zachodniego. Największą grupą zabytków na wystawie są srebra stołowe. Wśród nich wyróżnia się rokokowa teryna (czyli waza do serwowania zup) Johanna Jacoba Sandrarta II, pochodząca z lat 60. XVIII wieku.

W przestrzeni wystawy "Stare srebra" można oglądać "Gemmę z profilowym wizerunkiem króla Stanisława Augusta". Obiekt ten przekazała do Muzeum pani Marion George z Berlina.