Zgodnie z legendą Mieszkowice zostały założone w XI -XII wieku przez Mieszka I. Na miejsce średniowiecznej osady wybrano tereny nad prawym dopływem Odry, Rurzycą i jeziorem Mieszkowickim. Miejscowość znajdowała się na szlaku handlowym pomiędzy Pomorzem, a ziemią lubuską. Pod koniec XIII wieku Mieszkowice otrzymały prawa miejskie, a około 1300 roku otoczono je murem obronnym z kamienia.
Na przestrzeni wieków miasto było często niszczone, w 1433 rokiem, gdy Mieszkowicami zarządzali Krzyżacy spalili je husyci. Miasto także ucierpiało podczas trzech pożarów oraz podczas wojny trzydziestoletniej. W 1945 roku zniszczeniu uległo zaledwie 30% zabudowy miasta.
Mimo wielu wojen, które przetoczyły się przez miasto do dziś przetrwały średniowieczne zabudowania. W znacznych odcinkach zachowały się wysokie miejscami na 5 -7 metrów obwarowania (łącznie zachowało się 1,5 km fortyfikacji). Mury miejskie wybudowano z głazów narzutowych w dolnej części, zaś w górnej z cegły. Do dziś przetrwało 14 czatowni łupinowych i 12 prostokątnych, w tym baszta Prochowa z XV wieku. Spora część obwarowań została zdewastowana. Wzdłuż murów miejskich utworzono promenadę.
Na terenie starego miasta odnajdziemy wczesnogotycki kościół Przemienienia Pańskiego, który został wybudowany z granitowych ciosów pochodzi z końca XIII wieku. Kościół w XIV wieku został przebudowany. W kościele zachował się granitowy portal wejściowy, w wieży dzwon herbowy z 1756 roku, a wewnątrz kościoła średniowieczną chrzcielnicę.
Przy rynku odnajdziemy przebudowany w pierwszej połowie XIX wieku ratusz. Obiekt znajduje się przy obecnej ul. Fryderyka Chopina 1. Dziś w obiekcie funkcjonuje urząd miejski.
W centralnej części starego miasta odnajdziemy postawiony w 1957 roku, zaprojektowany przez Sławomira Lewańskiego pomnik Mieszka I. Rzeźba została umieszczona na XVIII-wiecznym cokole z wielobarwnego piaskowca. Pomnik został stworzony z okazji 1000-lecia miasta.
W skład starego miasta wchodzą także domy ryglowe z XVIII i XIX wieku. Miasto znajduje się na trasie dwóch szlaków turystycznych – niebieskiego Szlaku Wzgórz Morenowych oraz czerwonego Szlaku Nadodrzańskiego.