Obwarowania miejskie

Ze względu na stan zachowania murów obronnych Pyrzyce można śmiało nazwać polskim Carcassonne. Pierwsze źródłowe wzmianki o pyrzyckich obwarowaniach pochodzą z 1279 roku. Prawdopodobnie właśnie z XIII wieku pochodzi dolna, kamienna część. W związku z rozwojem technik oblężniczych w XV wieku mury zostały podniesione do 7-9 metrów. Nadbudowę wykonano z cegły ceramicznej. Po tej przebudowie całkowita długość pyrzyckich fortyfikacji przekroczyła dwa kilometry. Obronę muru ułatwiało pięćdziesiąt czatowni - półotwartych, niewysokich baszt, wyposażonych w pomosty i połączonych ze sobą drewnianymi gankami. Dodatkowe zabezpieczenie stanowiły ziemne wały, fosa, stawy młyńskie i dwa jeziora. W związku z rozwojem broni palnej na przełomie XV i XVI wieku zaszła konieczność nadbudowania bram Bańskiej i Szczecińskiej, zbudowania wysuniętych przedbrami oraz przekonstruowaniu kluczowych półotwartych baszt w wyższe wieże. Już w XVII wieku, wobec postępującego rozwojowi broni palnej, pyrzyckie fortyfikacje straciły na znaczeniu. Baszty zaczęto zamieniać w magazyny lub domy dla najbiedniejszych. W 1750 roku splantowano część wałów ziemnych, zaś w latach 1830-45 resztę zamieniono w zadrzewioną promenadę. Niedługo później zasypane zostały fosy, dając miejsce pod ogrody. Ostatni raz pyrzyckie mury były szturmowane w 1945 roku przez Armię Czerwoną. Jednak wobec słabego oporu hitlerowskich obrońców nie zostały poważnie uszkodzone. W latach późniejszych dwukrotnie konserwowane prezentują się naprawdę okazale. Szczególnie godnymi uwagi są:

- Północno-wschodni (ul. Jana Henryka Dąbrowskiego) i północno-zachodni (ul. 2 Marca) odcinek murów.

- Baszta Bluszczowa, zwana również Śpiącej Królewny. Powstała w latach 1440-1470 z istniejącej półokrągłej czatowni. Broniła znajdującej się w pobliżu furty, prowadzącej do Starych Pyrzyc. Ucierpiała w trakcie walk w 1945 roku.

- Baszta Klasztorna, zwana Mniszą. Zbudowana została w połowie XIV wieku, w południowo-wschodnim narożniku miasta. Posiada dwie kondygnacje strzelnicze. Jej nazwa pochodzi od nieistniejącego już klasztoru. Ucierpiała w trakcie walk w 1945 roku. Wówczas straciła cylindryczną nadbudowę z XVI wieku.

- Baszta Pijacka. Zbudowana na początku XVI wieku, na podmurówce z kamienia polnego. W wyższych partiach jako budulca użyto cegły, ułożonej w wątku wenedyjskim. Dodatkowo baszta pełniła też funkcję izby wytrzeźwień. W północnej elewacji baszty zachował się wykusz latrynowy.

- Baszta Prochowa, zwana Ważniakiem, przebudowana w latach 1470-1480 z półotwartej czatowni. Wykorzystywana jako składnica prochu i amunicji.

- Baszta Wysoka, zwana również Lodową. Budowana dwuetapowo. Była jednocześnie strażnicą jak i więzieniem, a w późniejszym czasie magazynem tafli lodu oraz chłodnią mięsa.

- Baszta Sowia, zbudowana w latach 1260-1270. W XVI wieku zwieńczona stożkowym hełmem. W XIX wieku na skutek osunięcia się gruntu stała się pyrzycką „krzywą wieżą”. W górnej części jej odchylenie od pionu wynosi 30 cm.

- Brama Bańska, zbudowana w latach 1260-1270, w południowym krańcu miasta, przy trakcie wiodącym do Bań i Myśliborza. Pierwotnie trzypiętrowa. Nadbudowana w połowie XV i pierwszej połowie XVI wieku do pięciu pięter.

- Ruiny Bramy Szczecińskiej. W czasach świetności pyrzyckich fortyfikacji pełniła rolę głównego wjazdu do miasta od strony Szczecina i Stargardu. Była budowana trójetapowo. Już w XV wieku liczyła sześć pięter i była zwieńczona stożkowym hełmem. W trakcie walk w 1945 roku została zniszczona do pierwszej kondygnacji. Po wojnie utrzymano ją w formie trwałej ruiny.