Obwarowania miejskie

Gryfino jest w posiadaniu praw miejskich od drugiej połowy XIII wieku. Szybki rozwój miasta w tym okresie wpłynął na decyzję o budowie obwarowań miejskich. Pierwsze, wybudowane w 1284 roku były podwójnymi wałami drewniano-ziemnymi. Następnie rozpoczęto budowę obwarowań kamienno-ceglanych. Prace nad fortyfikacją zakończyły się w XV wieku. Na przełomie XV i XVI wieku zdecydowano się umocnić bramy (dobudowano przedbramia).

Po zakończeniu wszystkich prac, w pełnej linii obwarowań Gryfina było 32 prostokątne czatownie, wysunięte nieco poza linię murów, rozstawione co 20 - 25 metrów i jedna baszta cylindryczna. Do miasta prowadziły dwie bramy – Szczecińska, która była ustawiona od strony północnej i Bańska, gwarantująca wjazd od strony południowej. Dodatkowo od strony Odry wybudowano trzy furty wodne. Bezpieczeństwo miasta było podniesione także przez otaczającą mury fosę zasilaną przez pobliską rzekę. Gryfińskie obwarowania przetrwały do XVII wieku. W 1640 roku wojska szwedzkie zniszczyły mury od strony Odry. Zachodnia część fortyfikacji do reszty została zniszczona przez powodzie, które miały miejsce w 1780 i 1830 roku. Pod koniec XVIII wieku podjęto decyzję o likwidacji przedbramia.

Dziś w Gryfinie zachowały jedynie niewielkie fragmenty murów wraz z pozostałościami po czatowniach po stronie południowej i północnej. Przy dzisiejszej ulicy Bolesława Chrobrego odnajdziemy jedyną zachowaną, gotycką bramę Bańską (wcześniej brama św. Jerzego). Pod koniec XIX wieku  bramie groziła likwidacja, której powodem miała być rozbudowa miasta. Dzięki uznaniu jej przez Radę Miejską w 1864 roku za zabytek budowla została nienaruszona. W 1888 roku obiekt został wyremontowany, a w 1979 roku podczas kolejnego remontu odtworzono blanki tarasu strzelniczego. 

Południowa elewacja bramy Bańskiej, tuż nad przejazdem ma ceramiczną dekorację blendową. W północnej elewacji nad przejazdem znajduje się ostrołukowa blenda. W zachodniej ścianie jest wykusz pełniący funkcję latryny tzw. dansker. Także tam odnajdziemy strzelnice i półkoliste okienka.

Średniowieczne obwarowania Gryfina zostały wzniesione z głazów granitowych, które były łączone zaprawą gliniano-wapienną. Kamienie były układane nieregularnie. Część murów utworzonych z cegieł została stworzona zgodnie ze sposobem wendyjskim. Od strony południowo-wschodniej został zachowany najdłuższy fragment średniowiecznych obwarowań, ma około 70 metrów długości.

Obwarowania miejskie w Gryfinie zostały wpisane na listę zabytków we wrześniu 1958 roku.