Wyspa Łasztownia w Szczecinie

Nazwa Łasztownia (łac. Lastadia) wywodzi się od łacińskich słów lastagium, lestagium, lastadium. Określały one ciężar ładunku. W XIV wieku łaszt (last) stał się powszechnie używaną miarą ładunku zabieranego przez statki. Za jej pomocą podawano również ilości towarów sypkich, głównie zboża.

Znając etymologię nazwy łatwo można się domyśleć jej przeznaczenia. Do celów portowych była jednak wykorzystywana od 1283 roku. Pierwotnie wyspa była zdecydowanie mniejsza. Można powiedzieć, że była kępą przybrzeżną naprzeciw obecnego Mostu Długiego.

Dzisiejsza Łasztownia leżała na trasie szlaku wiodącego do Szczecina z Dąbia. We wspomnianym 1283 roku Szczecin nabył prawa do wyspy. Zakup był podyktowany dynamicznie rozwijającym się portem handlowym i związanym z tym zwiększonym ruchem towarów. Miasto potrzebowało nowych terenów pod rozbudowę. Na wyspie zbudowano drewniane nadbrzeża i pomosty do załadunku i wyładunku towarów. Nie zabrakło również żurawia przeładunkowego, spichlerzy i składów innych towarów.

Dalszy dynamiczny rozwój portu spowodował zajęcie kolejnej wyspy. XIV-wieczne źródła mianem Łasztowni nazywają już wszystkie wyspy na północ od Parnicy. Poszczególne rejony Łasztowni dookreślano, do głównej dodając nazwę zakładu, np. zbudowana w 1500 roku Stocznia Łasztownia (schippbuwer lastadie).

W XVII wieku Łasztownię uznano za strategiczny punkt, wobec czego została otoczona ziemnymi wałami. Usypano je wzdłuż obecnego Bulwaru Gdańskiego i ulicy Władysława IV. W 1727 roku zostały zbudowane kamienne bramy: Parnicka i Kozia. W XIX wieku fortyfikacje zostały uznane za niepotrzebne, wobec czego zostały rozebrane.

Obecnie zachowany układ ulic pochodzi z I połowy XVIII wieku i wiążę się z uporządkowaniem terenu Łasztowni za czasów panowania króla pruskiego Fryderyka Wilhelma I. Na przełomie XIX i XX wieku XVIII-wieczna zabudowa w większości została zastąpiona nową, powstałą w stylu secesyjnym. Głód mieszkaniowy spowodował, że na dotychczas portowej wyspie zaczęto wznosić kamienice czynszowe dla robotników. Budowano również fabryki i zakłady produkcyjne, takie jak cukrownia (obecnie Przedsiębiorstwo Przemysłu Cukierniczego "Gryf" S.A.).

W latach drugiej wojny światowej Łasztownia została zbombardowana podczas regularnych nalotów alianckich (1942-1944). Po wojnie Łasztownia została dynamicznie zabudowana przez firmy związane z morzem. Mają tu swoje siedziby m. in. Polska Żegluga Morska, Żegluga Szczecińska czy Urząd Celny. Część powstałych w boomie budowlanym obiektów stoi obecnie pusta. Przyciągają one wydarzenia kulturalne, takie jak plenerowe spektakle czy festiwale muzyki.