Stare Miasto

Moryń jest jednym z najmniejszych miast w województwie zachodniopomorskim, liczy zaledwie ok. 1600 mieszkańców. Początków Morynia należy szukać w X wieku – wtedy założony został gród obronny, a obok niego osada rybacko-rolnicza. Prawa miejskie zostały nadane Moryniowi jeszcze przed 1306 rokiem. W XIV wieku wybudowano obwarowania miejskie. Już w 1320 roku miasto dołączyło do Nowej Marchii. W XV wieku miastem władali Krzyżacy – wtedy też (1433 rok) znaczących zniszczeń dokonali husyci. W XVIII wieku miasto przetrwało 3 poważne pożary. W czasie rządów hitlerowskich w mieście utworzono tzw. Szkołę Ojczyźnianą, której celem było germanizowanie polskich dzieci (jedna z dwóch na Pomorzu).

Miasto leży poza głównymi szlakami komunikacyjnymi, podczas II wojny światowej nie poniosło większych strat (zniszczono ok. 15%). Dzięki temu zachowało się większość cennych zabytków. Stare miasto niemal w całości otoczone jest wysokim na 4,5 metra średniowiecznym murem obronnym (jego średnica wynosi ok. 300 metrów) i jako całość w 1956 roku zostało wpisane na wojewódzką listę zabytków.

W murach starego miasta odnajdziemy kościół pod wezwaniem Świętego Ducha, który został wybudowany w drugiej połowie XIII wieku w stylu późnoromańskim. Trójnawowy obiekt wzniesiony z ciosów granitowych został powiększony w XIV wieku. Wewnątrz odnajdziemy XII- wieczny romański ołtarz z kostki granitowej starszy od kościoła o ok. 100 lat), barokową ambonę i fragmenty średniowiecznych polichromii.

We wschodniej części rynku, przy pl. Wolności 1 odnajdziemy ratusz – XIX – wieczny gmach z klasycystycznym portalem. Obiekt został odbudowany po pożarze w 1961 roku. Przed budynkiem znajduje się fontanna z rzeźbą raka. Posąg nawiązuje do lokalnej legendy, wg której niegdyś w mieście żył chłopak o imieniu Rak. Podczas ataku brandenburskiego przedarł się przez wojska najeźdźcy i sprowadził armię książęcą, która włączyła się do walk. Młodzieniec zginął jednak podczas starcia. Według legendy w księżycowe noce jego dusza wychodzi z jeziora Morzycko pod postacią raka i strzeże Morynia.

Przy ul. Rynkowej 27 odnajdziemy neogotycki budynek z 1874 roku – niegdyś mieścił się tutaj dawny zakład dla sierot, ufundowany przez Christiana Ferdinanda Kocha. W 1903 roku przed budynkiem postawiono pomnik założyciela. Obecnie mieści się tutaj Dom Pomocy Społecznej dla upośledzonych dzieci, prowadzony przez siostry zakonne benedyktynki-samarytanki Krzyża Chrystusowego.

W skład zabytkowego starego miasta wchodzą także budynki mieszkalne z XVIII i XIX wieku wraz z układem ulic. Część obiektów ma tak zwane przedproża. Stare miasto w Moryniu zostało wpisane na listę zabytków w lutym 1956 roku.